| DRAMATISCHE VOORVALLEN IN AMERIKA. DEEL 1 |
 Op het Amerikaanse kampioenschap bij de vrouwen 2008 in Tulsa, in de staat Oklahoma, doen zich dramatische voorvallen voor. Irina Krush (24), kampioen van 2007, en Anna Zatonskih (29), oud-kampi- oen, eindigen gelijk met 7½ uit 9. Om te bepalen wie zich kampioen mag noemen worden partijen snelschaak gespeeld. Na vier partijen is het nog steeds remise. De vijfde partij is Armageddon snelschaak. Dat wil zeggen dat wit zes minuten bedenktijd krijgt, zwart vier en een halve minuut. In ruil voor de extra tijd van wit geldt de regel dat remise betekent dat zwart heeft gewonnen; wit moet dus winnen. Het dramatische is dat Irina met wit door haar vlag gaat, terwijl Anna nog maar één seconde bedenktijd heeft. Voor scheidsrechters zijn dit de meest interessante zaken. Voor een goed beeld is het het beste de hoofdrolspelers zelf aan het woord te laten. De hoofdrolspelers geven dan zelf de bijzonderheden aan. Er spe- len vier kwesties. In de eerste plaats de vraag of het wenselijk is om bij gelijk eindigen een partij snelschaken te spelen waarbij de winnaar van die partij aangemerkt wordt als Amerikaans kampioen bij de vrouwen 2008. In de tweede plaats de vraag wat de gevolgen zijn van het niet rechtzetten van een stuk dat in de haast bij snelschaak is omgevallen. In de derde plaats de vraag of bij snelschaak een zet kan worden gedaan voordat de tegenstander zijn klok heeft ingedrukt. In de vierde plaats de vraag naar sportiviteit. Wereldwijd moeten er honderden zo niet meer dan duizend reacties zijn ge- schreven over deze zaak, vergelijk onder meer de forums van de Ameri- kaanse schaakbond, van Suzan Polgar, het Australische arbiterforum en op ChessBase. Overzicht van paragrafen: 1. De omstreden partij Irina Krush - Anna Zatonskih 2. De eerste open brief van Irina Krush 3. De reactie van Tom Braunlich 4. De tweede open brief van Irina Krush 5. Interview met Anna Zatonskih 6. Het commentaar van Susan Polgar 7. De opvatting van Gijssen 1. De omstreden partij Irina Krush - Anna Zatonskih Wit: IM Irina Krush (2515) (6½ minuut bedenktijd) Zwart: IM Anna Zatonskih (2490) (4 minuten bedenktijd) Amerikaans vrouwen kampioenschap 21 mei 2008 Final Playoff Armageddon snelschaak De partij  Videofilm van de partij 1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 a6 5. a4 e6 6. Lg5 Pbd7 7. cxd5 exd5 8. e3 Da5 9. Ld3 Pe4 10. 0-0 Pef6 11. e4 dxe4 12. Pxe4 Le7 13. Te1 0-0 14. Pg3 Lb4 15. Te2 Te8 16. Pf5 Pf8  Volgens Dylan Loeb McLain had wit als volgt moeten vervolgen: '17. Pxg7. Indien 17. ... Txe2 18. Lf6 Pf6-d7 (18. ... Txb2 19. Pg5 Ld2 20. Pf5 en de dreiging van 21. Dh5 is overweldigend) 19. Dxe2 Pf6 20. Pe8 Dd8 21. Pxf6 Dxf6 22. De4 geeft wit een winnende stelling,' aldus The New York Times van 15 juni. Het vervolg: 17. Ph6+ gxh6 18. Lxf6 Lf5 19. Pe5 Lxd3 20. Dxd3 Pg6 21. h4 Te6 22. Df3 Dd5 23. Df5 Le7 24. Lxe7 Txe7 25. h5 Pxe5 26. dxe5 De6 27. Df4 Kh8 28. Td1 Tg8 29. g3 Dg4 30. Df6+ Dg7 31. Df3 Txe5  32. Ted2 Tg5 33. Td7 Tf8 34. Te1 Dg8 35. Tee7 Tg7 36. Df6 b6 37. Tb7 c5 38. Txb6 a5 39. Ta6 c4 40. Taa7 c3 41. bxc3 Td8 42. Tad7  Enkele zetten ontbreken. Zelfs met behulp van de video is het onmogelijk het precieze verloop te reconstrueren. Zwart heeft nog één seconde bedenk- tijd, wit gaat door zijn vlag 0 - 1. Suzan Polgar: 'Ik kan slechts aannemen dat zwart heeft gewonnen op tijd in een stelling die voor wit beter is. Beide partijen hadden hun kansen om deze partij te winnen. Zenuwen en vermoeidheid speelden een belangrijke rol in deze playoff. Ik hoop dat in de toekomst een playoff de volgende morgen kan worden gespeeld. Om na negen ronden vijf playoff partijen te moeten spelen is voor iedereen zwaar. Mijn gelukwensen gaan naar Anna en ik vind het sneu voor Irina,' aldus Polgar. 2. De eerste open brief van Irina Krush  Irina Krush Op 30 mei 2008 schrijft Irina Krush de volgende open brief. Lees verder 'Beste lezers van Chess Life Online, Graag wil ik uitleggen wat er werkelijk in Tulsa is gebeurd. Tot nu toe zijn er over het eindtoernooi onjuistheden gepubliceerd. Anna en ik eindigden het toernooi met 7½ uit 9. We begonnen onze playoff met G/15 plus 3 seconden per zet, ongeveer vijftien minuten na mijn zes uur durende partij tegen Rohonyan waarin 106 zetten zijn gedaan. Deze rapid- partijen eindigden in remise omdat ieder een partij won. Daarna kwamen er twee partijen snelschaak met G/5 plus 3 seconden per zet, waarvan even- eens elke speler een partij won. Daarna vervolgden we in de slotpartij met Armageddon bedenktijd, dat werd gespeeld zonder extra bedenktijd per zet. De organisatie vertelde mij, dat ik moest kiezen over de verdeling van de bedenktijd. En Anna moest kiezen met welke kleur zij wilde spelen. Ik besliste dat wit zes minuten bedenktijd zou krijgen, zwart vier en een half. Anna koos zwart met uitsluiting van de mogelijkheid van remise. Het bijzondere van de partij is dat ik de hele tijd het initiatief had, en dat tot het eind wist te behouden. Het bijzondere is natuurlijk voorts, de klok. Ik werd veroordeeld tot het verlies van de titel 'Amerikaanse kampioen bij de vrouwen' omdat ik geen bedenktijd meer had terwijl Anna nog één seconde over had. Wat betreft de klok. Tom Braunlich, een van de organisatoren van het toer- nooi, schreef in zijn rapport: 'Op een gegeven moment had Anna twee se- conden over in vergelijking met ongeveer twintig voor Irina.' Dit is een dui- delijk verkeerde beoordeling van de situatie van de tijd. Vervolgens pro- beerde Tom uit te leggen hoe mijn twintig seconden verdwenen tegen de twee seconden van Anna: 'Anna haar uitsluiting voor remise werd een groot voordeel op dit moment - zij kon snel zetten doen zonder diep na te denken door zetten te doen dicht bij haar klok, terwijl Irina in feite zetten moest doen die leiden tot winst.' Helaas is deze verklaring in strijd met de werkelijkheid. Ondanks mijn win- nende stelling hoefde ik niet 'iets te doen met mijn zetten', het enige dat ik hoefde te doen was snel zetten en de speler met de minste tijd zou als eer- ste door de vlag gaan. En, dat is in feite wat ik heb gedaan. Ik deed onmid- dellijk een zet, iets wat duidelijk te zien is op de video. In deed onmiddellijk mijn zetten, en met een aanzienlijk voordeel in bedenktijd eindigde ik met nul seconden terwijl Anna één seconde bedenktijd had. Hoe kan zoiets ge- beuren? Laten we in de eerste plaats vaststellen wat de werkelijke situatie was van de bedenktijden. Tom was duidelijk naast met zijn schatting, maar de kern van wat hij schrijft is absoluut waar: ik had een groot voordeel in bedenktijd, laten we zeggen acht seconden tegen drie op een bepaald moment, of zoals Anna zelf in haar interview zegt: 'Ik realiseer mij dat ik twee seconden had. Ik was zo geschrokken dat ik de partij op dat moment zou verliezen. Zij had zes seconden. Ik speelde Tb8-e8 omdat deze zet dicht bij de klok was.' Dus laten we zeggen zes seconden tegen twee. Indien men de video bekijkt ziet men dat ik direct zetten doe, hoe kunnen dan zes seconden verliezen tegen twee? En dat is de kern van de zaak. Mijn tegenstander die op het punt staat te verliezen op tijd, begint zetten te spelen voordat ik mijn zet heb voltooid. Ze doet haar zetten voordat ik mijn klok heb ingedrukt, en zodra ik mijn klok heb ingedrukt, ramt ze terug. Zo smelt mijn bedenktijd weg en dit proces begint met het oprukken van de c-pion van Anna, enkele zetten voordat de partij eindigt. Uiteraard is het ongeoorloofd een zet te doen voordat de tegenstander zijn zet heeft voltooid. Indien het geoorloofd is, zou wit die 'het nadeel' van de eerste zet heeft, altijd op tijd verliezen van zwart, als zwart erin slaagt het ritme van het doen van zetten te gebruiken in de bedenktijd van wit. Het trieste is, dat niemand ingreep over wat er is gebeurd. Geen scheids- rechter, geen organisator deed iets om te verzekeren dat op het laatste moment van de partij eerlijk spel werd gespeeld. Het was ieder-voor-zich, waar de persoon met de slechtste snelschaak gewoonten 'won'. Sommigen hebben erop gewezen dat ik mijn bezwaren tijdens de partij had moeten uiten, of onmiddellijk na afloop. Helaas had ik geen idee hoe mijn tegenstander dit heeft gedaan, omdat ik beslist niet kon geloven hoe zij tijdens de partij onmiddellijk op dat moment drie zetten in één seconde kon voltooien terwijl ik op dat moment zelf op tijd verloor met meer bedenktijd. Het gebeurde zo snel om het te begrijpen. Maar dat betekent niet dat het niet is gebeurd en dat het zou moeten worden genegeerd. Een onrechtrechtvaardigheid die op dat moment niet direct wordt ontdekt blijft een onrechtvaardigheid. Bovendien gaat het in dit bijzondere geval niet om een onrechtvaardigheid die moeilijk is recht te zetten. Omdat niemand in ons toernooi betrokken was bij onze playoff, hoeven de partijen niet worden overgespeeld. De uitslagen hoefden niet te worden gewijzigd, de ratingen hoefden niet te worden herberekend - het enige dat hoeft te worden veran- derd, is de manier waarop het is geëindigd, is me verteld. Er is aangekondigd dat Anna in Amerika de kampioen is in 2008 bij de vrou- wen dank zij haar één seconde bedenktijd op haar klok. Ik bestrijd met klem de claim van Anna op het alleenrecht van deze titel. Ik geloof niet dat een Kampioen er voor uit kan komen dat zij door ongeoor- loofde middelen erin geslaagd is één seconde bedenktijd op zijn klok te houden. Volgens mij is een winnaar van een toernooi iemand die op een bepaalde manier, misschien op een klein en duidelijk herkenbaar moment, zichzelf uitstijgt boven de spelers. Ik zou graag een standpunt willen horen van iemand dat Anna door geoorloofde middelen iets heeft gedaan om de titel van Kampioen van mij te verdienen. Ik wil ook graag mijn reactie geven aan het eind van de partij wanneer ik een stuk van het bord gooi voordat ik de zaal uitloop. Dit mag slecht gedrag van mij lijken, maar ik geloof dat mijn reactie niets voorstelt in vergelijking met de agressie die mijn tegenstander tijdens de partij tegen mij heeft laten zien. Een stuk omgooien en wegstormen, houdt geen kracht of bedoeling in om iets weg te nemen dat mijn tegenstander tijdens deze partij heeft ge- daan. Toen mijn tegenstander in mijn bedenktijd zetten deed, hoe onschul- dig dat ook lijkt, geloof ik dat zij een van de meest mogelijk ernstige over- tredingen beging: door ongeoorloofde middelen mij de beloning van mijn werk ontnemen. Daar ligt de agressie in dit geval, en niet in mijn uitdrukking of teleurstelling en boosheid over wat er verkeerd is gegaan. Het doet mij pijn dat dit voorval twijfels heeft doen rijzen over mijn spor- tiviteit. Ik ben nooit in mijn gehele carrière beschuldigd van of heb slecht sportiviteit laten zien. Ik heb nooit enig uiterlijk teken van boosheid of agressie aan het eind van een partij laten zien binnen het gezichtsveld van mijn tegenstander of omstanders, of in de omgeving van de speelzaal. Ik ben nooit tekort geschoten in het schudden van de hand van de tegen- stander aan het eind van de partij. Ik heb twee partijen tegen Anna in de playoff verloren, en in beide gevallen heb ik mijn hand uitgestoken als teken van opgeven, hoewel dit protocollair niet nodig is bij snelschaak. En ik ben nooit beschuldigd van vals spelen of van het overtreden van een recht van mijn tegenstander. Ik wil dit punt duidelijk stellen: mijn reactie aan het eind van de laatste had niets te maken met 'verliezen' maar met alles over de manier waarop het is gebeurd en mijn waarneming dat er iets oneerlijks is gebeurd. En hoewel de volgende informatie niet nodig is omdat ik mij zelf heel goed in staat acht mijn sportiviteit zelf te verdedigen, is het tamelijk grappig. Raad eens wat Frank Berry, de sponsor en organisator van het US Kampioenschap, ver- klaarde: dat ik een beloning zou moeten krijgen voor wat er is gebeurd op de slotceremonie. Dat is juist getoond 'sportsmanship'. Dank je, Frank. Ik had gehoopt deze kwestie op een vriendelijke manier op te lossen, zon- der mijn stem van protest in het openbaar te laten horen. Vier dagen gele- den heb ik een brief geschreven aan Anna waarin ik haar mijn positie uit- legde en heb haar gevraagd de video van de laatste partij te bestuderen. Ik heb haar gevraagd of zij mijn conclusies deelt over wat er is gebeurd, een paar zinnen te schrijven naar uschess.org waarin zij verklaart dat zij er geen bezwaar tegen heeft de titel met mij te delen. In ieder geval heb ik haar verteld dat ik er naar uitzie te vernemen wat zij heeft te zeggen. He- laas heb ik niets van haar gehoord, en omdat er geen garantie is dat ik dat ooit zal krijgen, heb ik besloten verder te gaan en mijn mening openbaar te maken aan de schaakwereld. Wat ik met deze brief hoop te bereiken? In de eerste en belangrijkste plaats wil ik dat de waarheid wordt bekend gemaakt aan het Amerikaanse schaak- publiek. Zoals ik heb geschreven was het verslag dat over de laatste partij openbaar is gemaakt, onjuist. Ik moet dan ook zien dat deze valse bewe- ringen worden herroepen. In de tweede plaats geloof ik dat voor het voortbestaan van de toekomst het ondenkbaar is om niet te herhalen dat Anna Zatonskih de Amerikaanse Kampioen is bij de vrouwen in 2008 zonder te letten op de manier waarop zij deze titel heeft 'gewonnen' door te spotten met de waarheid en het recht. Ik geloof dat ik ten minste net zoveel recht heb op deze titel als zij, en ik zou het op prijs stellen dat dit recht wordt erkend. Daarom vraag ik aan Frank Berry en Bill Goichberg, de president van de USCF, op deze brief te reageren. Dit toernooi werd onder hun auspiciën gehouden. Ik zou graag willen weten wat zij denken van het resultaat, nu het bewijs van wat er is gebeurd, is geleverd. Ik wil van deze gelegenheid gebruik maken door te zeggen dat ondanks het onbevredigende einde van het Kampioenschap voor mij, deze brief op geen enkele manier uitdrukking geeft van mijn gevoel voor de organisatie van het Kampioenschap als geheel. Ik heb een prachtige tijd gehad in Oklahoma, en ik wil Frank en Jim Berry bedanken voor hun onomwonden vriendelijkheid en gastvrijheid bij al mijn bezoeken bij hun thuis, en eveneens aan Tom Braunlich die in zijn hoedanigheid als organisator nauwgezet en behulpzaam is geweest tijdens het toernooi. Om te beëindigen wil ik verklaren dat het delen van de titel een aanvaard- bare uitkomst voor mij is, maar ik wil zeker elk initiatief verwelkomen dat de titel zal beslissen in over-the-board partijen, met echte bedenktijden die de deelnemers niet degraderen tot op klokken slaande apen. Hoogachtend, Irina Krush 3. De reactie van Tom Braunlich Het antwoord op de open brief van Irina Van Tom Braunlich 2 juni 2008 2008 Frank K. Berry U.S. Women's Championship Aan Irina Krush, Anna Zatonskih, en alle deelnemers aan het Kampioen- schap Dit is een antwoord op de open brief gepubliceerd op Chess Life Online en- kele dagen geleden van Irina Krush die protesteerde tegen de uitslag van de laatste playoff partij in het 2008 FKB U.S. Women's Championship. Na een hevige tijdnood werd Anna Zatonskih met slechts één seconde verschil tot winnaar verklaard. Ik schrijf dit namens het organisatiecomité van het kampioenschap dat ik over de kwestie heb geraadpleegd. (Het organisatie- comité bestaat uit Frank K. Berry, Jim Berry, en mij. Bill Goichberg en John Donaldson hebben ook bijgedragen aan dit antwoord.) Hoewel ik zelf niet in de zaal was, heb ik verschillende getuigen geraadpleegd en anderen. En ik heb een lang telefoongesprek gehad met Irina. Ik denk dat het duidelijk is dat het comité, en de meeste mensen die de vi- deo hebben gezien, sympathie hebben voor de klacht van Irina. Een playoff dat eindigt in tijdnood zoals in dit geval leidt nooit tot een bevredigend resul- taat. Deze ervaring is een oproep voor de Amerikaanse schaakbond om richtlijnen vast te stellen voor een beter systeem van playoffs voor belang- rijke titels - vaststellen van de meest geschikte playoff mogelijkheid die in bepaalde omstandigheden kan worden gebruikt (bijvoorbeeld afhankelijk van de hoeveelheid tijd die beschikbaar is voor de playoffs, etc.). Richtlijnen die kunnen worden gebruikt voor playoffs die tegenover precieze tiebreaks of co-kampioenschappen kunnen worden gesteld, zouden ook prettig zijn. Ik schrijf een artikel over het kampioenschap voor Chess Life, en ben van plan gedetailleerd hierover te schrijven evenals een uiteenzetting over het geschil te geven. Het playoff systeem dat op dit toernooi werd gebruikt was dezelfde als die zijn gebruikt bij andere belangrijke gebeurtenissen. Opgemerkt moet wor- den dat de toegepaste playoff methode lang van te voren bekend was ge- maakt aan de spelers en daartegen waren geen bezwaren. In de eerste plaats laten we de technische aspecten van het bezwaar zelf bespreken voordat we stil staan bij de eerlijkheid daarachter. De kern van de klacht van Irina is dat de laatste partij niet op het bord is beslist maar integendeel was er een klokstampen race waarin op de video enkele malen te zien is dat Anna een zet doet voordat Irina haar klok indrukt. Irina noemt dit zowel ongeoorloofd als oneelijk. (Zie de bijlage bij deze brief voor enkele interessante discussies over de rechtmatigheid hiervan. Het is op zich een afzonderlijk geschil dat plotseling op dit toernooi is opgelaaid.) De ondergrens voor de internationaal scheidsrechters Frank Berry en Jim Berry die de aanwezige scheidsrechters waren, is dat op dat moment geen bezwaar tegen de uitslag is gemaakt op het moment waarop mogelijk iets gedaan had kunnen worden. Integendeel het bezwaar kwam enkele dagen later. Frank verklaarde: 'Ik kan slechts zeggen dat als er op dat moment geen bezwaar is Irina in wezen de uitslag aanvaardt door snel weg te lopen en niet onmiddellijk protesteert. Eenmaal aanvaard is het vervolgens onmoge- lijk de beslissing te herzien ... zelfs in het licht van videobewijs dat toont dat mogelijk sprake is van schending van de regels. Ik was daar aanwezig om te beslissen op bezwaar van een speler. Ik kan slechts op dit punt verklaren dat de uitslag staat zoals die op dat moment is vastgesteld. Het ging er hevig toe ... maar wie had wat anders verwacht?' Bovendien geloofde geen enkele wedstrijdleider dat het zijn verantwoorde- lijkheid was in te grijpen en de partij tijdens de tijdnood stil te zetten. Hier is wat Frank schreef over de bevoegdheid van de scheidsrechter in dergelijke gevallen: 'Enkele plaatsen in de USCF-regels zijn toepasselijk: 11D1. Ongeoorloofde zetten bij tijdnood: Bij tijdnood mag een scheidsrech- ter niet ingrijpen om spelers te wijzen op ongeoorloofde zetten. (Op de video is te zien dat beide spelers dubieuze zetten doen) 21D. Tussenbeide komen in een partij. De tussenkomst van de scheidsrech- ter in een schaakpartij is in het algemeen beperkt tot het volgende: 21D2. Het verbeteren van waargenomen ongeoorloofde zetten. Het verbete- ren van elke ongeoorloofde zet die is waargenomen, tenzij er sprake is van tijdnood ... 21F. De speler roept de tussenkomst in. Een speler heeft het recht de beide klokken stil te zetten om de scheidsrechter een rechtsgeschil voor te leggen, een procedurevoorstel te doen of een klacht in te dienen(Dit was niet het geval bij een speler). Omdat dit geen FIDE gekwalificeerd toernooi was gelden de USCF-regels. ...' Frank heeft ook verklaard (tegen onder anderen met Larry Kaufman en Bill Goichberg) dat deze ervaring duidelijk maakt dat als een armageddon play- off partij wordt gebruikt het een kleine increment of uitstel, bijvoorbeeld één of twee seconden, zou moeten bevatten om zo de vervelende gevolgen van een mogelijk wederkerige tijdnood weg te nemen. Natuurlijk, als je zoiets toepast moet je de bedenktijden van wit en zwart wijzigen om tot een nieu- we balans te komen in het evenwicht tussen remise - winst. Tot nu toe is dat niet gebeurd bij armageddon spel, maar misschien moet dat voortaan wel. Een ander bezwaar van Irina betreft de eerlijkheid of rechtvaardigheid, on- geacht of dat bezwaar te laat is. In haar brief geeft zij aan dat het spel van Anna oneerlijk was, dat het zelfs technisch gezien toegestaan is de uitslag zonder bezwaar te handhaven, en dat hoewel Anne misschien niet de bedoe- ling heeft gehad oneerlijk te spelen, er niettemin een situatie is ontstaan die niet waard is als sportuitslag te gelden. Dit bezwaar raakt mij, en ik aarzel dit te bespreken omdat Irina en Anna beiden mijn vrienden zijn en ik dat graag zo wil houden. Het protest van Irina is begrijpelijk, maar twee tegenargumenten moeten worden genoemd. In de eerste plaat is het onduidelijk of Anna in feite onrechtmatig heeft ge- handeld met haar zetten (zie de bijlage hierna, waarin ervaren scheidsrech- ters stellen dat dat niet zo is). Maar zelfs als dat wel zo is, moet worden gezegd dat ook de video ook te zien is dat beide spelers technisch dubieuze zetten hebben gedaan in de tijdnood. Op een bepaald moment gooit Irina een toren omver. Zij raapt deze niet op, wat onrechtmatig is. Zo gaat de partij een aantal zetten verder. Op dit punt heeft geen van de getuigen met wie ik heb gesproken iets gezien dat wijst op oneerlijkheid. 'Indien een klacht tijdig was ingediend, kan ik niet getuigen dat iets mij doet denken dat de uitslag van de partij geen stand kan houden,' zei een getuige met een rating van 2600. Een andere getuige: 'Het grootste punt is dat geen van beide kanten eerlijk werd gespeeld, omdat Krush een toren van het bord gooide en deze niet rechtop zette en Zatonskih een zet heeft gedaan voordat Krush de klok indrukte.' Dus - hoe kan iemand dit stellen - misschien kan iemand zeggen dat de 'on- eerlijkheid' bestaat aan beide kanten? Maar, laten we wel wezen, dit soort gevallen komt vaker voor bij wederzijdse tijdnood, waarbij er per zet geen tijd wordt bijgevoegd zodat beide spelers zoals hier tot de bodem moeten gaan. Stukken vallen om, handen vliegen over het bord, etc. Zoiets kan wor- den verwacht, en daarom moet het worden voorkomen. Neem het volgende gedachte-experiment: Laten we aannemen dat alles is gebeurd zoals het is gebeurd maar dat Anna degene was die met éé seconde verloor. Dan zou zij later op de video zien dat zij bezwaar had kunnen maken tegen de uitslag omdat deze oneerlijk was omdat Irina een ongeoorloofde zet had gedaan toen zij het stuk niet rechtop zette dat zij omgooide. Ik stel me zo voor dat er mensen zijn die het daar mee eens zijn. Een beter woord dan oneerlijk is misschien 'onbevredigend'. De 'schuld' voor deze onbevredigende uitslag, als dat zo is, moet misschien vooral gaan naar de formule van de playoff die het mogelijk heeft gemaakt dat dit kon gebeu- ren. Opnieuw, dit kan misschien in de toekomst worden hersteld, maar het is moeilijk om te proberen het na de feiten te herstellen. Ik heb drie korte 'bijlagen' toegevoegd aan de thema's, die ik bijvoeg aan het einde van de brief, te weten: 1. Sportiviteit 2. Herstel - de bedenktijden 3. Doen van een zet - Is het in strijd met de regels om te zetten voordat de tegenstander de klok heeft ingedrukt? Met de meeste hoogachting, namens het Organisatiecomité van het Kampioenschap, Tom Braunlich Bijlage 1. Sportiviteit In haar brief schrijft Irina dat het haar pijn doet dat zij wordt beschuldigd van onsportiviteit. Ik ken niemand die daar aanwezig was die dat over haar heeft gedacht. Ik weet dat ik daar niet zo over denkt. Wij allemaal waren ons goed bewust van de spanning die er op dat moment was. Haar reactie was volkomen menselijk en zelfs tamelijk beheerst, gelet op de stressvolle omstandigheden. Ik hoop dat niemand er anders over denkt. 2. Herstel - de bedenktijden Er bestaat veel ophef over de bedenktijden aan het begin van de razende tijdnood. Het oorspronkelijke rapport dat ik die avond op Chess Life Online heb gezet was geheel onjuist, waarin ik schrijf dat Anna twee seconden had tegenover Irina twintig, evenals mijn veronderstelling hoe Irina kon verlie-zen met zo'n grote voorsprong. In een nieuw rapport heb ik beschreven dat de bedenktijd voor Anna was acht tegen Irina twaalf op het moment van het begin van de razende tijdnood. Kennelijk (uit andere verklaringen) ging het als volgt drie tegen acht, dan twee tegen zes, dan één tegen nul. 3. Doen van een zet - Is het in strijd met de regels om te zetten voordat de tegenstander de klok heeft ingedrukt? Kennelijk niet. Een ding is voor mij in deze onenigheid duidelijk. Namelijk hoe onduidelijk de regels zijn over het doen van een zet. Dit is het onderwerp geweest van veel discussie op internet volgend op de gebeurtenis - wat Anna bij enkele zetten deed was dat in feite in strijd met de regels? Van wat ik heb begrepen geven de USCF-regels geen direct antwoord op de vraag of een speler mag zetten voordat zijn tegenstander de klok heeft ingedrukt. Ik denk dat het feit dat deze laatste playoff partij op videotape is opgeno- men het vraagstuk in de schijnwerpers heeft gezet. Wanneer zulke zaken gebeuren op een snelschaaktoernooi gaat het allemaal zo snel dat het moei- lijk op zijn waarde geschat kan worden. Het probleem wordt veroorzaakt door de dubbelzinnige betekenis in de re- gels zelf, die een zet definiëren als niet te zijn gedaan (of 'voltooid') tot de klok is ingedrukt. Je kunt geen zet doen voordat de tegenstander zijn zet heeft voltooid door de klok in te drukken. Maar betekent dat je niet alvast kunt beginnen een zet te doen, of dat een speler tot dat moment geen zet kan doen of kan voltooien? Het bewijs hiervoor leveren twee zeer gewaardeerde scheidsrechters die zeggen dat je met een zet mag beginnen voordat je tegenstander de klok heeft ingedrukt. (1) De FIDE-regels - dit is zeer recent aangevoerd door de bekende inter- nationaal scheidsrechter Geurt Gijssen in zijn artikel in chesscafé van mei 2008, de tweede vraag. Zoals je kunt zien legt de heer Gijssen de regels (de FIDE-regels, zie voor de USCF hieronder) uit op een manier waardoor wat Anna heeft gedaan niet ongeoorloofd is. Je moet toestaan dat de tegenstander de klok indrukt voor- dat je je zet kunt voltooien, maar je mag beginnen met je zet (bijvoorbeeld het stuk verplaatsen) voordat de tegenstander zijn zet heeft voltooid voordat hij de klok heeft ingedrukt. Dit is niet de manier waarop veel mensen, zoals ik, menen dat de regel moet zijn. Velen denken dat je niet met een zet kunt beginnen totdat de tegenstander de klok heeft ingedrukt. Maar als je daarover nadenkt, is zo'n regel moeilijk uitvoerbaar en er zijn veel gelegenheden bij tijdnood dat het onvermijdelijk is wat er is gebeurd, door de bijzonder snelheid en het snelle karakter van het spel. Zoals Gijssen zegt: 'Kun je je voorstellen hoeveel ruzies we zouden krijgen bij snel- en rapidschaak?' Is het eigenlijk wel mogelijk vast te stellen of een speler een stuk heeft aan- geraak voordat zijn tegenstander de klok heeft ingedrukt? We hebben het hier over een fractie van een seconde bij tijdnood. Het gebeurt allemaal zo snel, het lijkt praktisch onmogelijk te eisen van een speler om niet te begin- nen met zijn of haar zet totdat de tegenstander de klok heeft ingedrukt. Maakt een speler die met een tiende van een seconde eerder zet een onge- oorloofde zet? Je offert een dame, de tegenstander slaat haar, en onmiddel- lijk volg je automatisch het terugnemen voordat de tegenstander de klok indrukt, je eigen klok indrukt zo snel als kan. Dit is eenvoudig de algemene praktijk. De uitleg van de regel van Gijssen maakt het slaan op de klok de beslissende factor, iets dat is gemakkelijker te zien en te verifiëren is. (2) USCF-regels - Mike Atkins, een van Amerika's meest ervaren toernooi scheidsrechters, deelt dezelfde uitleg met betrekking tot de USCF-regels in zijn posting op het forum van Chess Life Online nadat hij de video heeft bestudeerd: 'Over de afgelopen vijftien jaar heb ik honderden snelschaakpartijen geleid, ik heb meegewerkt aan de totstandkoming van de USCF snelschaakregels die een wijziging zijn van de oude WBCA-regels (World Blitz Chess Associ-ation, PdeG). Nadat ik de video een aantal malen heb gezien, heb ik niets ongeoorloofds gezien behalve het omgooien van een schaakstuk en het niet rechtopzetten daarvan. (...) Ik zag duidelijk dat Anna zetten deed, terwijl Irina aan zet was, en je kunt zien dat Irina hetzelfde deed. Dit is niet onge- oorloofd. Als zij beleefd wachten tot de tegenstander heeft gezet en de klok heeft ingedrukt voordat zij een zet doen, zullen zij op tijd verliezen. Heeft iemand ooit Hikaru Nakamura of Jorge Sammour-Hasbun zien snelschaken? Ik heb veel en veel ergere toernooien gezien, met spelers die zo snel zetten dat het onmogelijk was hen bij te houden - ik zou willen dat elke snelschaak- partij op video werd opgenomen omdat dat alle bezwaren opheldert. De regels over de klok zijn: 6. Behalve voor het indrukken van de klok, mag geen speler de klok aan- raken behalve: 6a. Om deze recht te zetten. 6b. Indien een speler de klok omver gooit kan een straf worden opgelegd. 6c. Indien de klok van je tegenstander niet tikt, mag je (de handel van) zijn kant naar beneden duwen en die van jouw kant opnieuw naar beneden. Indien dit niet helpt, roep de tussenkomst in van de scheidsrechter. 6d. Elke speler moet altijd worden toegestaan de klok in te drukken nadat hij een zet heeft gedaan. 6e. Een speler mag zijn hand niet boven de klok houden. Regel 6d en 6 e zijn hier van toepassing. Hoewel erg snel werd gezet, heb ik geen speler artikel 6d zien overtreden en beide spelers gedroegen zich overeenkomstig regel 4 - beide spelers gebruikten dezelfde hand om te zetten en de klok in te drukken. Het is werkelijk moeilijk een hand boven de klok te houden en met dezelfde hand op hetzelfde moment te zetten. Ik heb dit eveneens niet gezien.' Anderen op de forums hebben zich tegen deze uitleg verzet, en aan hen laat ik het hier over om te bepalen wat juist is. Mij lijkt dat hier ten minste duide- lijkheid moet komen. Ik ben geen scheidsrechter, maar als de bovenge- noemde uitleg juist is, heb ik een bescheiden voorstel voor een verheldering over het zetten, bijvoorbeeld: Je begint een zet door een stuk aan te raken. Nu ben je gedwongen dat stuk te verplaatsen, als het geoorloofd is (de 'aanraken is zetten regel'). Je bent verplicht een zet te doen door het stuk op een nieuw veld los te la- ten. De zet kan dan niet worden veranderd, zelfs als je de klok nog niet hebt ingedrukt. De zet is voltooid als je de klok hebt ingedrukt (dus het begin van het in be- weging brengen van de klok van de tegenstander). Je kunt je zet niet voltooien (bijvoorbeeld door de klok in te drukken) voor- dat de tegenstander zijn zet heeft voltooid, noch kun je zijn zet onderbreken of zijn bevoegdheid ontnemen de klok in te drukken. 4. De tweede open brief van Irina Krush Laatste brief van Irina Krush 11 juni 2008 Beste lezers van Chess Life Online, Nadat ik het antwoord van de schaakgemeenschap en dat van het comité van de organisatie van het Amerikaanse Kampioenschap op mijn brief heb gelezen, wil ik graag enkele laatste gedachten over dit onderwerp geven. In de eerste plaats dank ik het comité van de organisatie voor haar tijd om mij te antwoorden, en voor het vertrouwen dat zij heeft laten zien om te proberen het probleem dat is gerezen eerlijk aan te pakken. Ik ben het niet met alles wat zij schrijft eens, maar ik waardeer de poging om haar positie te verduidelijken. Veels post (op forums, PdeG) die ik heb gelezen, en in de brief van het co- mité wordt de vraag besproken of het al of niet 'ongeoorloofd' is te zetten in de bedenktijd van de tegenstander. Mensen verwijzen heen en weer tussen de USCF en FIDE regels, bespreken wat de 'norm' is bij snelschaak, en ga zo maar door. Ik denk dat een ding erg helder is: geen van de deelnemers aan het Arma- geddon spel wist wat de 'regels' waren waaronder wij speelden, en hoewel het een vermoeden van mij is, betwijfel ik of iemand in zaal het wel wist. In ieder geval heeft niemand ons voorafgaand aan de wedstrijd verteld dat we speelden onder verschillende regels. We speelden negen partijen van het toernooi, dan de twee rapidpartijen, en de eerste twee snelschaakpartijen. De werkelijkheid is dat schakers hun toernooien voorbereiden door de Sici- lian te bestuderen, niet door het bijhouden van de laatste lettertjes van het USCF/FIDE handboek. Daarom nam ik deel aan de laatste partij met de be- doeling de enige regels te volgen die ik goed ken: de 'schaak'-regels. Dit zijn de regels die ik de afgelopen achttien jaar heb geleerd door te kijken hoe mensen zich op schaaktoernooien zich gedragen. En dit zijn de regels die ik intuïtief volg door mijn eigen gezonde verstand te volgen en mijn be- oordelingsvermogen. In een enkel geval kan iemand verwijzen naar de FIDE en USCF-regels, maar voor de meeste gevallen vertrouwen de mensen op de 'schaak'regels. Mijn begrip van 'schaak'-regels vertelt me dat het verkeerd is je hand boven of op de stukken te hebben terwijl de klok van de tegenstander loopt. Dat het verkeerd is een zet doen in de bedenktijd van een ander, net zoals het onjuist is een stuk uit je zak te halen en het op het bord te plaatsen. Of het nu gaat om het bord of om de klok, beide handelingen hebben het gevolg van een oneerlijk voordeel te creëren voor de ene partij, en ik verwerp deze op deze gronden. Mijn beroep was eerder gebaseerd op eerlijkheid en op de geest van de schaakwedstrijd dan op de regeltjes van het juridisch handboek. Daarom zal ik niet veel tijd vragen van de lezer met mijn uitleg van de FIDE-regel van artikel 6.8a. Volgens mij moet iedereen meer gewicht schenken aan 'wat is recht?' dan aan: wat zeggen de regels? Je moet je eigen morele oordelen niet minach- ten die zijn gebaseerd op een regel in een USCF handboek. Ook moet je niet overgeven aan de overtreding van 'wat is recht' omdat het in het verleden is gebeurd. 'Wat is gebeurd, is gebeurd' argumenten zijn beide de uitweg voor diegenen die geen morele oordelen geven of een doos voor diegenen die deze wel geven. Als de meeste mensen voelen dat je een schaakkampioen niet kunt vaststellen in een snelschaakpartij, dan is dit kampioenschap al leeg. Het is goed om te zeggen 'we zullen het beter doen in de toekomst' maar er is geen reden er aan toe te voegen 'en we zullen het verleden her-stellen'. Ik betoogde dat het besef van een kampioen inhoudt dat zij op enigerlei wijze zich beter heeft onderscheiden dan haar concurrenten. Voelt iemand dat jezelf enkele seconden besparen door je zetten te doen in de bedenktijd van je tegenstander blijk geeft van schaak superioriteit? Ik begrijp niet waarom het Anna niets kan schelen om dezelfde basis wel- willendheid en respect te tonen die ik voor haar heb getoond toen ik haar schreef. Indien zij het met mijn verzoek niet eens is over wat er is gebeurd, begrijp ik niet waarom zij geen poging heeft ondernomen om me te laten weten wat haar bezwaren waren. Ik begrijp niet waarom zij gekozen heeft te zwijgen over deze eerlijke discussie. Ik begrijp niet waarom de persoon die dit op een eerlijke en vriendschappelijke wijze kan oplossen dit niet doet. Een titel is slechts zoveel waard als wat je hebt getoond door het winnen ervan. En er is geen titel die het waard is gewonnen te worden in strijd met de geest van het spel dat je lief hebt. Ik ben tevreden over mijn spel en met gedeeltelijk eerste in dit toernooi. En ik ben best bereid tegen Anna Zatonskih te spelen in een wedstrijd als zij de kans wil hebben haar schaak superioriteit over mij te laten zien. With best wishes to all other chess players, Irina Krush 5. Interview met Anna Zatonskih  Anna Zatonskih Interview met Anna Zatonskih door Tom Braunlich Tom Braunlich: Nadat je gedeeltelijk eindigde met 7½ uit 9 werden er rapid playoffs gespeeld voor de titel moet dat voor beide spelers een beproeving zijn geweest. Hoe ging je daar mee om? Anna Zatonskih: Ik heb het altijd leuk gevonden rapid partijen en snelschaak te spelen maar de playoffs waren zwaar door de druk die op ons beiden rustte. We kregen vijftien minuten en drie seconden increments voor de eerste set partijen. Ik won mijn eerste partij maar Irina won de tweede. In verband met gelijk eindigen moesten we snelschaakspelen met vijf minuten en twee seconden increment. Ik won een pion in de opening en verloor op tijd met één stuk en twee pionnen meer. (Toelichting, PdeG Wit: IM Anna Zatonskih (2490) Zwart: IM Irina Krush (2515) Amerikaans vrouwen kampioenschap 21 mei 2008 Derde partij snelschaak, eindstelling na 31. Dd5+  De vlag van wit valt. Einde toelichting). Ik kon niet geloven dat ik had verloren! Ik kwam in een erg moeilijke situ- atie waar ik in de vierde partij met zwart moest winnen en dat lukte. Onze score was weer gelijk en moesten we een laatste partij Armageddon spelen. Misschien is dit niet de beste manier om vast te stellen wie de winnaar is, maar zo zijn de regels. Jim Berry gooide een muntstuk op en Irina moest de tijd kiezen. Zij koos zes minuten voor wit en vier en een halve minuut voor zwart. Na de partij vertelde mijn echtgenoot mij dat spelen met wit een be- tere keuze is omdat die tijdvoordeel heeft en we tot nu toe in onze partijen geen remise hadden gespeeld! Echter, ik koos er voor om zwart te spelen en die keuze betreur ik niet, vooral omdat die me de eindoverwinning bracht. Ik begon de Armageddon partij niet erg succesvol en kwam in een slechte positie, die alleen maar erger werd in verband met het tijdvoordeel van Irina. Met een goede verdediging overleefde ik totdat de zware tijdsdruk kwam waarin we beiden minder dan een halve minuut bedenktijd hadden. Tom Braunlich: Wat is je reactie op de onenigheid die Irina in haar Open brief heeft gepubli- ceerd op Chess Life Online een week na het toernooi waarin zij protesteert tegen de playoffs? Anna Zatonskih: Vlak tegen het einde van de partij gooide Irina haar toren omver en zette die niet rechtop. De USCF-regels luiden: 'Indien, tijdens een zet, een speler een of meer stukken ten onrechte omgooit, mag de speler niet de klok indrukken voordat de stelling weer is hersteld.' Ik herinner me mijn eerste gedachte op dat moment: Als ik de 'pauze' knop indruk en de winst claim of extra tijd gebaseerd op ongeoorloofde handelen ... zal ik verliezen op tijd! De 'pauze' knop is een erg klein knopje aan de voorzijde van de klok. Dus ik had slechts twee seconden bedenktijd en ik had niet genoeg tijd om dat te doen! Ik weet dat Irina dat niet opzettelijk deed, maar ik moest mijn toren zo snel mogelijk verplaatsen als ik kon. Ik had geen andere keuze. Irina wijst in haar open brief erop dat ik een aantal zetten had gedaan voordat zij haar klok indrukte. Ik heb het altijd leuk gevonden op YouTube te zien hoe sterke schakers snelschaak spelen. Het verbaasde mij hoe zij in een fractie van een seconde goede beslissingen kunnen nemen. Op deze wedstrijden doen spelers met een rating van 2600-2800 en zelfs wereld- kampioenen zo nu en dan zetten voordat hun tegenstander de klok indrukt. Dit is een algemeen aanvaarde praktijk bij snelschaak. Susan Polgar zag ook niets ongebruikelijks en schreef dat (zij) ontelbaar veel snelschaakpartijen heeft gespeeld en deze partij lijkt haar een normale snelschaakpartij. Zij ziet niets ongebruikelijks en zij denkt niet dat een spe- ler opzettelijk iets 'ongeoorloofds' heeft gedaan. Ik denk dat de meeste schakers zich ervan bewust zijn van de omstandigheden waarin het Arma- geddonpartij is gespeeld, die me uiteindelijk hebben gekroond als de 2008 Amerikaanse kampioen bij de vrouwen. Ik begrijp dat Irina geschokt is dat zij haar titel is kwijtgeraakt en ik zou dat ook zijn geweest als ik had verlo- ren. Wanneer er maar één seconde op de klok overblijft, is de uitslag vast- gesteld door de kracht van een van de zenuwen en dat van geluk. Op deze gelegenheid bewezen mijn zenuwen sterker te zijn en het geluk was aan mijn zijde. Overigens ben ik het met Irina eens dat een beter systeem mogelijk is om toekomstige kampioenen in volgende kampioenschappen vast te stellen. Echter, voorafgaand aan het Amerikaanse kampioenschap 2008 zijn aan alle deelnemers de regels en reglementen kenbaar gemaakt waaronder het toernooi wordt gespeeld. En iedereen heeft deze regels aanvaard. Scheids- rechters, officials, comités werden aangesteld om deze regels uit te voeren en op eerlijke wijze te handhaven. Ik zou graag Irina willen bedanken voor de goede strijd op het schaakbord en wens haar geluk in haar verdere schaakcarrière. 6. Het commentaar van Susan Polgar Susan Polgar heeft het volgende commentaar. 'Ik heb mijn mening gegeven tijdens de playoff. Ik vond dat het absoluut belachelijk was om deze twee spelers vijf playoff partijen te laten spelen na hun laatste ronde met gewoon bedenktijd. Vooral nu Irina meer dan honderd zetten heeft gespeeld in haar laatste partij. Als toelichting voeg ik er aan toe dat het ongelukkig is het nationaal kampi- oenschap te laten beslissen door een vorm van snelschaak. Omdat Arma- geddon snelschaak niets van doen heeft met de formule van het Ameri- kaanse vrouwen kampioenschap. Er is niets mis mee om twee personen kampioen te verklaren. Dit is in het verleden al vaker voorgekomen. Echter, in dit geval, zijn de partijen afge- lopen en de titel is toegekend. Ik weet niet zeker wat er aan gedaan kan worden om de uitkomst te veranderen. Het spijt me voor Irina en Anna dat zij dit moeten doormaken. De Ameri- kaanse president van de schaakbond was aanwezig evenals toernooi scheidsrechters en organisatoren. Als zij de uitslag goedkeuren en op dat moment is er geen bezwaar tijdens de partij, hoe kunnen zij dan terug- komen op hun besluit? Nu een technisch puntje, beide spelers hebben de regels geschonden. Op de videofilm zie je dat omstreeks het tijdstip van 1:10 Irina een toren van het bord gooit en deze niet terug zet. Aan de andere kant doet Anna ook een zet voordat Irina haar klok heeft ingedrukt. Ik heb ontelbaar veel snelschaakpartijen gespeeld en deze partij lijkt mij een normale snelschaakpartij. Ik zie niets ongebruikelijks en ik denk niet dat een speler opzettelijk iets 'ongeoorloofds' heeft gedaan,' aldus Suzan Polgar. 7. De opvatting van Gijssen Yuri Hnip (Ukraine) legt een identieke vraag voor aan Gijssen, mei 2008, Revisions to the laws of chess. Gijssen antwoordt: Ik heb het al een paar maal genoemd dat de passage 'is gedaan' in artikel 1.1 verwarrend is. Het is pas mogelijk te spreken van 'een zet is voltooid' nadat de term 'schaakklok' is geïntroduceerd, en dat gebeurt in artikel 6. Maar dit geeft geen afdoende antwoord op uw vraag: Beschouwt u het ge- geven dat een speler een zet mag doen alleen nadat zijn tegenstander zijn zet heeft voltooid (in de betekenis van een zet gedaan en de klok ingedrukt) als een onjuiste interpretatie? Mijn antwoord is: ja. Dit is gebaseerd op artikel 6.8: 'Een speler moet altijd de kans krijgen zijn klok stil te zetten.' Volgens mij heeft deze passage van artikel 6.8 slechts betekenis indien een speler een zet doet voordat de tegenstander zijn klok heeft ingedrukt. Het betekent dat zelfs als een speler niet aan zet is, hij in de gegeven situatie zijn klok mag indrukken. Het volgende argument mag niet zo erg sterk zijn, maar stel voor wanneer een speler alleen een zet mag doen nadat zijn te- genstander de klok heeft ingedrukt. Kunt u zich voorstellen hoeveel geschil- len we zouden hebben bij snel- en rapidschaak? En in dit geval is er geen verschil tussen 'gewoon' schaak en rapid en snelschaak,' aldus Gijssen. © 2008 Pieter de Groot Wordt vervolgd |
 VORIGE | VOLGENDE |
|
DRAMATISCHE VOOR- VALLEN IN AMERIKA |
|
De artikelenreeks 'Dra- matische voorvallen in America' door Pieter de Groot. Deel 1 Deel 2 Deel 3 Deel 4 |
| ARMAGEDDON SCHAAK |
|
Artikel/verslag van Ste- wart Reuben, vertaald door Pieter de Groot. Lees verder |
|
WILT U REAGEREN? |
Pieter de Groot stelt een inhoudelijk reactie op de schaakrechtartikelen zeer op prijs. Natuurlijk kunt u ook vragen stellen over de behandelde onderwerpen. Pieter de Groot |
 |
