| VERSNELD BEËINDIGEN I |
|
Inleiding Ook deze maand weer vragen over versneld beëindigen. Per slot van reke- ning is het het moeilijkste onderwerp in de FIDE-regels. De volgende gevallen gaan steeds om de vraag: heeft de tegenstander geen poging gedaan de partij op een normale manier te winnen? Wat is een nor- male voortzetting van een partij? De discussie hierover op schaakfora is hieronder opgenomen om de gedachten hierover te vormen. 1. Doelloos schaken Wit: Petra Schuurman 2288 Zwart: Evgenia Kuzevanova 2124 EIWCC Chisinau, Moldova 12 juni 2005 Huub van Dongen: 'Dit is een heel illustratieve partij voor het belang van de 50-zettenregel. Na allerlei complicaties bereikt wit een eindspel van K + D tegen K + T. Petra Schuurman is een echte volhouder en een technisch heel begaafde speelster, maar ze slaagt er niet in snel een winnende zetdwangstelling op het bord te krijgen. Kennelijk was ze moe en begreep ze het eindspel niet zo goed. Ze moest het eindspel spelend leren begrijpen. Dat lukt en uiteindelijk wint ze de toren. Maar dat is nog niet het einde van het verhaal over deze partij. Petra doet er meer dan vijftig zetten over voor ze in de dame tegen toren eindspel de toren wint! Haar tegenstander claimt echter nergens remise. Gold de 50-zettenregel niet op de EK? Had de tegenstander te veel tijdnood om te kunnen noteren? Dat is het waarschijnlijkst. Met versneld beëindigen, hou je dat noteren op een gegeven moment gewoon niet vol. En dan kún je geen beroep doen op de regel. Ook in een speeltempo met enkele seconden extra bedenktijd per zet, is de notatie nauwelijks bij te houden,' aldus Huub.  63. f8D. Vervolgens wordt er nog geschaakt tot zwart op de 119e zet opgeeft. Vragen van Huub van Dongen: 'Ik zou hier graag enkele vragen over willen stellen aan een bekwame scheidsrechter: 1. Zit wit in deze partij niet lange tijd gewoon doelloos te spelen zonder winstplan en moet de scheidsrechter dan niet ingrijpen of alleen al op grond daarvan een remiseclaim toekennen? ' aldus Huub. De overige vragen van Huub die geen betrekking hebben op uitvluggeren laat ik hier buiten beschouwing. Vraag 1 Huub van Dongen geeft op zijn site een uitvoerige bespreking van deze partij. En hij geeft aan waar betere zetten gedaan hadden moeten worden. Stel, dat zwart met minder dan twee minuten bedenktijd, de klokken stilzet, de tussenkomst van de scheidsrechter inroept en remise claimt: 'Wit speelt lange tijd gewoon doelloos zonder winstplan, ik eis remise.' Wat beslist de scheidsrechter die ook nog nooit het eindspel K + D tegen K + T heeft bestudeerd? Er is overigens veel lawaai van spelers die al met hun partijen klaar zijn in de zaal. En er staan trouwens acht mensen om het bord van Petra en Evgenia. 2. Voorbeeld van Duvvuri Ravishankar  Zwart claimt remise. Duvvuri Ravishankar: 'Omdat wit gedwongen zijn toren verliest is K + T tegen K + L een theoretisch remise stelling. Een scheids- rechter kan de claim van zwart onmiddellijk goedkeuren.' Reactie hierop van Eric Roosendaal: 'Als zwart aan zet is, dan is 1. Lc1 de enige zet die remise houdt. Die wil ik dan eerst wel even zien. Maar dan: als wit nu bijvoorbeeld 2. Te8 Ld2 (weer de enige) 3. Tf8 doet dan is de zaak na 3. ... Lxe3+ 4. Ke4+ Ke2 wel remise, maar zo heel eenvoudig is dit nog niet. Zwart moet nu bijvoorbeeld weten naar welke hoek de koning moet lopen. Niet naar a1 (zoals ik een 2200 speler ooit zag doen - en hij verloor dus) maar wel naar h1. Remise geven in de uitgangsstelling? Ik pieker er niet over. Bewijs het maar!' aldus Eric. Vraag 2 Wat vindt u? 3. Voorbeeld van Stewart Reuben  Wit claimt remise. Reuben: 'Afwijzen de claim. De stelling is weliswaar theoretisch remise, maar Kasparov heeft recent in een dergelijk stelling tegen Judith Polgar gewonnen. Echter, u mag ook uw beslissing uitstellen en zwart twee minuten extra bedenktijd toekennen. Wanneer de vlag van wit valt, mag u de claim inwilligen als het aantal zetten na het slaan van het laatste stuk in de buurt van 50 komt.' Vraag 3 Wat vindt u? 4. Paard tegen Toren Hierna komen vijf voorbeelden van eindstellingen K + T tegen K + P. Over de vraag of deze stellingen al of niet remise moeten zijn, wordt op chessgames uitvoerig gediscussieerd. Die discussie geef ik zoveel mogelijk weer, omdat er soms leuke gedachten tussen zitten. Het gaat om de volgende vijf gevallen: a. een voorbeeld op Utrechtschaak b. Westphal (SV Werder Bremen) - Zesch (SC Leipzig-Gohlis) c. Evdokimov - Sveshnikov d. Bareev - Shirov e. Kamsky - Bacrot Aan het eind heb ik een vraag geformuleerd. Paard tegen Toren (1) Op Utrechtschaak staat de volgende passage: 'Koning + Toren tegen Koning + Paard kent studies die eindigen met: 'En wint in 19 zetten.' Het is zo eenvoudig niet. Als het eindspel ontstaat met beiden erg weinig op de klok, ben ik geneigd remise te geven, maar als de tegenstander nog meer dan een minuut heeft, probeer ik het, zoals ooit in K + T tegen K + L tegen een meester. Die weigerde direct te spelen en claimde wat de wedstrijdleider terecht afwees. Vervolgens won ik binnen een paar zetten de loper doordat vrijwillig direct naar de onderste lijn gelopen werd (en niet naar de hoek waarvan de loper niet is, wat ook direct remise is). Maar door de vlag timmeren is toch niet mijn cup of tea. Overigens werkt het bij mij ook niet, voor de joligen, om net zolang na te denken totdat je maar een paar seconden hebt, want dan timmer ik wel door de vlag. Zeg ik, die in geen jaren meer een rapid- of snelschaakpot heeft gespeeld.' Paard tegen Toren (2) Wit: Westphal (SV Werder Bremen) Zwart: Zesch (SC Leipzig-Gohlis) Tweede Bundesliga, groep Noord, 15 oktober 2000 Schach Magazin 64 / Schach-Echo 2001, blz. 129 en 130 Rochade-Europa 2/2001. In deze partij zijn beide spelers in tijdnood. Wit heeft bij onderstaande stelling nog één minuut bedenktijd, zwart nog ruim drie minuten. Achter de witspeler staat de scheidsrechter. Stelling na de 95e zet van wit.  Bij deze stelling biedt wit op duidelijke wijze zijn tegenstander remise aan. Door verder te spelen wijst zwart het aanbod af. Onduidelijk is of en hoe remise is geclaimd bij de scheidsrechter. De eindstelling ziet er als volgt uit:  De scheidsrechter verklaart de partij gewonnen voor zwart. Vervolgens tekent wit bezwaar aan. Wit stelt dat de partij remise verklaard had moeten worden. Paard tegen Toren (3) Wit: Alexa Evdokimov 2432 Zwart: Evgueni Ulrich Sveshnikov 2561 56e Russisch kampioenschap 2003 Krasnoyarsk, 12 september 2003 Zie ook de hele partij   58. ... Txa7+ (diagram) Het vervolg. 59. Ke8 Ke6 60. f8P+ Kd6 61. Pg6 Td7 62. Pf8 Te7+ 63. Kd8 Te1 64. Pg6 Te2 65. Pf8 Te4 66. Pg6 Ke6 67. Pf8+ Kd6 68. Pg6 Te2 69. Pf8 Te3 70. Pg6 Ke6 71. Pf8+ Kf7 72. Pd7 Tc3 73. Pe5+ Ke6 74. Pg6 Td3+ 75. Ke8 Tf3 76. Pf8+ Kd6 77. Pg6 Tf5 78. Pf8 Tf6 79. Pd7 Te6+ 80. Kd8 Te7 81. Pb6 Tb7 82. Pc8+ Ke6 83. Ke8 Tc7 84. Kd8 Td7+ 85. Ke8 Td1 86. Pe7 Th1. ½ - ½. Op het schaakforum van chessgames zijn de volgende reacties gegeven: - Doorspelen om te winnen in een stelling die niet potremise is, heeft niets te maken met slechte sportiviteit. Paard tegen Toren is niet zonder problemen om dit te houden zoals dat bijvoorbeeld is met Toren tegen Toren. Een aan- tal onvoorzichtige zetten en misschien heeft de koning contact verloren met zijn paard. - Bij gevorderde eindspelen zoals in dit geval is het normaal voor de theo- retisch verloren speler door te spelen om zo de speler die kan winnen te laten bewijzen dat hij dat ook kan. Als hij dat kan, kunt u remise aanvaar- den of kunt u opgeven als gedwongen mat volgt. Anders is het niet uw fout dat zij niet weten hoe het spel te vervolgen. - Ik heb statistische gegevens over dit soort eindspelen nagekeken. Hoewel Toren tegen Paard en Toren tegen Loper in beide gevallen theoretisch als remise worden beschouwd, wint de Toren in 27% van de gevallen in een later eindspel, en in 25% van het allerlaatste eindspel. Deze statistische gegevens zijn afkomstig van praktische spelen en ik weet niet in hoeveel van deze partijen de partij in remise zou zijn geëindigd als er een juiste verdediging was geweest. - Op het niveau waarop deze partij is gespeeld, is het denk ik slecht sport- manship om verder te spelen. Het is een belediging voor je tegenstander, die op dit niveau de partij op gemakkelijke wijze remise moet kunnen houden. - Dat mag in beginsel wel zo zijn, maar mag ik je eraan herinneren dat zwart, de speler met de toren, Sveshinkov, de winst in dit eindspel niet kon vinden. Daarom kan het nauwelijks als onfatsoenlijk worden beschouwd dat Evdokimov verder is gaan spelen. - Alsof het nooit gebeurt dat een speler 'eenvoudig' remise, of de winst moet kunnen vinden, maar hij kan het niet. Wat is er op tegen dat hij dit moet laten zien? - Correctie op statistische gegevens. De statistische gegevens over prakti- sche percentages moeten gecorrigeerd worden: toren tegen paard, in 63,5% is toren sterker; bij toren tegen loper is die 62,5%. Ter vergelijking: in het begin van het spel is wit ongeveer 55% sterker dan zwart. Persoonlijk zie ik op voorhand niets schandelijks erin om dit soort stellingen uit te spelen. - Ik meen dat Sveshnik niet had moeten verder spelen. Ik vraag me af of het zwart was die remise weigerde, omdat hij (nutteloos) materiaal voordeel had. Ik denk juist dat Svesh een speler met 2400 het voordeel moet geven te begrijpen hoe de partij remise te maken in plaats van door te spelen tot de 86e zet. - Ik denk dat het in het bijzonder verkeerd is van beide spelers om door te spelen in de hoop dat een ander de remisestelling op tijd verliest. - Kijk es naar de partij vanaf de minorpromotie. Er zijn veel valstrikken en mogelijke valstrikken in het verloop van de partij, iets wat normaal is bij de beginstelling met de koning en het paard enigszins onhandig aan de rand. Ik kan me veel gekkere dingen voorstellen dan een 2400 speler die in dit soort stellingen een domme fout maakt. - Ik beschouw het als een goede manier van spelen om te willen winnen met een klein voordeel dat misschien tot remise leidt, zo lang de speler maar redelijk vlug speelt. Ik beschouw het als lomp (hoewel het past binnen de FIDE-regels) om buitengewoon langzaam te spelen in de hoop je tegen- stander te vervelen zodat hij een blunder begaat. - Ja, maar het omgekeerde is ook mogelijk. Ik kan me ook voorstellen dat er grootmeesters zijn die in minder duidelijke stellingen dan hier remise overeenkomen. - Ik zou een grootmeester remise in veel gevallen aanvaarden, maar ik zou bijna altijd doorspelen met een klein voordeel als er geen reëel risico bestaat te verliezen. - Elke grootmeester die verder speelt met deze duidelijke remisestelling moet wel een debiel zijn dat ik me afvraag hoe het mogelijk is dat hij een grootmeester is geworden. Iedereen die een hogere rating heeft dan 1400 zou gemakkelijk remise bereiken met de koning + paard tegen koning + toren in deze stelling. - De FIDE-twee-minuten-regel luidt dat remise geclaimd kan worden als de tegenstander geen poging doet de partij op een normale manier te winnen of dat het is niet mogelijk om op een normale manier te winnen. Welnu, wat 'normale manier' betekent is overgelaten aan interpretatie. Maar ik denk dat deze stelling gewonnen kan worden op een normale manier, aangezien blunderen in een theoretische remise stelling tamelijk normaal is. Maar ik denk als de tegenstander laat zien dat hij deze stelling gedurende 20 zetten kan verdedigen, het niet eerlijk is verder te laten spelen alleen maar omdat hij deze verdediging niet kan laten zien omdat hij in tijdnood is. Ik denk dat het absurd is van spelers te verwachten dat zij genoeg tijd reserveren om 50 zetten te kunnen spelen voor een absolute remise stelling. Aan de andere kant als mijn tegenstander niet weet hoe de stelling te verdedigen verdient hij het niet een halve punt te ontvangen. En het is mijn verantwoordelijkheid uit te vinden of hij het kan of niet. Natuurlijk kan doorspelen uitgelegd worden als een belediging: 'Je bent zwak, je kunt zelfs deze stelling niet remise houden' maar het kan ook uitgelegd worden als een vriendelijke vraag. - Persoonlijk denk ik dat het tamelijk onsportief is van Sveshinkov het eindspel zo lang te laten voortslepen. In deze eindstelling hoeft de speler met het paard niet veel te weten van techniek. De sleutel om remise te houden is eenvoudig door het paard niet te ver van de koning te laten gaan, iets wat intuïtief voor de hand ligt. Ja, er bestaan langdurige winstpartijen voor een speler met de toren - in feite, sommige winststellingen vereisen meer dan 25 zetten om tot mat te komen of om het paard te slaan - maar in werkelijkheid zijn in elke niet omstreden winststelling het paard en de koning gescheiden en zijn deze niet in staat meer bij elkaar te komen. Voor de statistische gegevens dat ongeveer een kwart van deze toren tegen loper en toren tegen paard stellingen zijn gewonnen in partijen van meesters, welnu, dat is in feite bedrog, want de meeste van deze winstpartijen zijn afkomstig door vereenvoudiging van gunstige eindstellingen. De speler met de toren laat vereenvoudiging toe omdat hij weet dat hij de partij nog steeds kan winnen. Als de vereenvoudiging leidt naar een duidelijke remise (bijvoor- beeld, de koning en het paard zijn in contact met elkaar) dan zal de speler met de toren wat anders hebben gespeeld. Paard tegen Toren (4) Wit: Evgeny Bareev (2698) Zwart: Alexey Shirov (2709) 7e Poikovsky Tournament Poikovsky Rusland, 18 maart 2006 Zie ook de hele partij  76. Txg2+ (diagram) Het vervolg. 76. Tg2+ Kc1 77. Kc3 b1P+ 78. Kd3 Pa3 79. Td2 Pb1 80. Tc2+ Kd1 81. Tb2 Kc1 82. Tc2+ Kd1 83. Tc8 Pa3 84. Tc7 Pb1 85. Tc2 Pa3 86. Tb2 Kc1 87. Tb4 Pb1 88. Tb3 Pd2 89. Tc3+ Kd1 90. Tc8 Pb1 91. Ke4. ½ - ½. Commentaar op het schaakforum van chessgames: - Zwart, Shirov, doet een minorpromotie met schaak om zo de partij te redden en weg te komen met remise. Buitengewoon leerzaam. Paard tegen Toren (5) Wit: Gata Kamsky Zwart: Etienne Bacrot Mtel Masters Sofia, Bulgarije, 12 mei 2006 Zie ook de hele partij  73. Txh2+ Commentaar op het schaakforum van chessgames: - Als zwart remise had geclaimd na de promotie van de pion, dan zou de scheidsrechter het erg moeilijk hebben gehad te beslissen. Maar ik denk dat de fouten die beide spelers maken, laat zien dat hun zetten wijzen in de richting van een stelling die theoretisch remise is. - Reactie hierop, helemaal niet. Artikel 10.2 luidt: 'de tegenstander doet geen poging de partij op een normale manier te winnen of het is niet mo- gelijk om op een normale manier te winnen'. De stelling zou onduidelijk kunnen zijn, objectief gezien gewonnen, objectief gezien verloren, het doet er niet toe, als een speler zo maar wat zetten doet om op tijd te winnen, kan de tegenstander remise claimen. - Reactie: echt niet. Wat voor niet-moeilijke beslissing zou het zijn? Doorspelen, met nog slechts één minuut bedenktijd? Of zou een eerlijke beslissing zijn, extra bedenktijd toe te kennen, zoals de FIDE-regels dat soms voorschrijven? Het vervolg: 73. ... Kf1 74. Kf3 e1P+ 75. Kg3 Pd3 76. Td2 Pe1 77. Tf2+ Kg1 78. Tf8 Pg2 79.Kf3 Kf1 Commentaar op het schaakforum van chessgames: - Boeiend om te zien dat beide spelers meer dan eens in deze eenvoudige stelling blunderen. 79. ... Kf1?? in plaats van 79. ... Ph4+ is bijzonder interessant, omdat het 'beginsel' luidt het paard in contact laten zijn met zijn koning, terwijl in werkelijkheid hier het paard weggaat. Als 79. ... Ph4+ 80. Ke2 kan je niet terug om in contact te komen met 80. ... Pg2??, maar moet je spelen 80. ... Kg2 of 80. ... Kh2. Het vervolg. 80. Kg3+ Kg1 81. Kf3 Kf1 82. Tf7 Pe1+ 83. Ke3+ Kg1 84. Ke2 Pg2 85. Th7 Pf4+ 86. Kf3 Pd3 87. Th4 Pe5+ 88. Ke2 Kg2 89. Te4  Commentaar op het schaakforum van chessgames: - Bijvoorbeeld als zwart remise had geclaimd voor zijn 89e zet, zou de scheidsrechter ontdekken dat 89. ... Pd7 in alle gevallen leidt tot remise, terwijl elke andere zet leidt tot gedwongen mat. Echt een grijs gebied voor scheidsrechters. Misschien kan een tussenoplossing gevonden worden door bij theoretische stellingen gedwongen extra bedenktijd toe te kennen. Het vervolg. 89. ... Pf7 90. Te7 Pd6 91. Tg7+ Kh3 92. Kf3 Kh4 93. Kf4 Kh5 94. Te7 Pc4 95. Te6 Pd2 96. Tc6 Pb3 97. Ke3 Kg4 98. Tc4+ Kg3 99. Tc3 Pa5 100. Ke4+ Kf2 101. Kd5 Pb7 102. Tb3 Pd8 103. Tb8 1 - 0. Commentaar op het schaakforum van chessgames: - Artikel 10.2 is natuurlijk waar het om gaat, en het artikel geldt zelfs als de stelling niet theoretisch remise is. - Het begrip 'op een normale manier te winnen' is niet gedefinieerd in de FIDE-regels, maar het lijkt erop dat het ruim uitgelegd moet worden om zo te omvatten de duidelijke poging te winnen op tijd door de stukken doelloos heen en weer te schuiven. Artikel 9 gaat over remise gevallen. Het claimen van remise op grond van driemaal dezelfde stelling, de vijftig zetten regel en onvoldoende matpotentieel. Artikel 9.6 is zeker niet van toepassing op de eindstelling Kamsky - Bacrot. - Van beide kanten worden herhaaldelijk fouten gemaakt in het eindspel Koning + Toren tegen Koning + Paard. Kamsky won de partij door het paard te veroveren en niet op het vallen van de vlag, Het einde van de partij valt gemakkelijk binnen het bereik van 'op een normale manier te winnen' en ik weet zeker dat een scheidsrechter dat ook vindt. Ik vind het jammer voor Bacrot, maar ik denk niet dat Kamsky iets fout heeft gedaan. - Klok management is een onderdeel van het spel. Je kunt zelfs in een gewonnen stelling op tijd verliezen (bijvoorbeeld Ivantchuk in Linares). Je kunt de klokken niet stilzetten en zeggen: 'Ik heb een betere stelling.' - Artikel 10.2 luidt: 'de tegenstander doet geen poging de partij op een normale manier te winnen of het is niet mogelijk om op een normale manier te winnen'. Ik gebruikte de eerste voorwaarde. Kamsky deed voldoende pogingen om te winnen, maar de stelling kan niet op gewone wijze gewon- nen worden. Heel duidelijk, lijkt me. - Artikel 9.6 gaat over gevallen waarin een speler remise kan inroepen. In dit geval hebben we een zaak waarin de scheidsrechter dat kan doen. - 'Maar de stelling kan niet op een normale manier gewonnen worden'. Welnu, objectief gezien kan dat wel. Wil je zeggen dat de partij niet gewon- nen kan worden alleen maar omdat het theoretische remise is? De stand van de stelling die theoretisch remise is zegt niets over de praktische moeilijk- heden. Als je weet dat een stelling remise is, maar je weet niet hoe dit te bewijzen, moeten we dan denken dat je eenvoudig kunt claimen alleen maar omdat je in tijdnood bent? - Ik denk dat de scheidsrechter de claim had moeten afwijzen en daarvoor Kamsky twee minuten extra bedenktijd had moeten toekennen. Vraag 4 De stelling is Koning + Toren tegen Koning + Paard. Zwart claimt remise op grond van artikel 10.2. Wat beslist u? Maakt het wat uit of de partij gespeeld wordt in: - Partij tussen grootmeesters - Meesterklasse KNSB - Eerste klasse KNSB - Tweede klasse KNSB - Derde klasse KNSB - Promotieklasse regionale bond - Eerste klasse regionale bond - Tweede klasse regionale bond - Derde klasse regionale bond - Vierde klasse regionale bond En waar let u op? Hoeveel zetten moeten er gedaan worden? Geef uw mening Uw reacties - indien u dat aangeeft geanonimiseerd - worden zoveel mo- gelijk verwerkt in een artikel dat in september a.s. op deze pagina wordt geplaatst. Neem de uitdaging aan! Stuur uw oplossing vóór 31-08-2006 aan de auteur.  Pieter de GrootReacties op deze schaakrechtsvragen kunt u ook plaatsen op het forum van de HSB. HSB forum Dien een vraag in Heeft u een scheidsrechterlijke kwestie die u wilt zien als schaakrechtsvraag van de maand, mail deze naar Pieter de Groot. Pieter de Groot© 2006 Pieter de Groot |
 VORIGE | VOLGENDE |
| ANTWOORD |
|
Hier komt medio sep- tember 2006 het artikel van Pieter de Groot, waarin uw reacties zijn verwerkt. |
| VERSNELD BEËINDIGEN |
|
Reeks schaakrechts- vragen 'Versneld beëin- digen' door Pieter de Groot. Deel 1 Deel 2 Deel 3 |
|
WILT U REAGEREN? |
|
Pieter de Groot stelt een inhoudelijk reactie op de schaakrechtsvraag zeer op prijs. Neem de uitdaging aan. Let op! Iedereen kan meedoen.Pieter de Groot |
 |
