| DE BESCHULDIGINGEN VAN TIVIAKOV EN MAMEDIAROV |
|
Inleiding Op twee toernooien beschuldigen de grootmeesters Tiviakov (2684) en Ma- mediarov (2724) hun tegenstanders van vals spel. Internationaal verschij- nen er honderden reacties, zo niet duizend. Reken maar dat vroeg of laat meer van dit soort beschuldigingen komen. Als les voor de toekomst is het dan ook goed kennis te nemen van de belangrijkste reacties. Die reacties heb ik hieronder opgenomen. Een scheidsrechter moet daarop zijn bedacht en moet weten hoe hij daarop zal reageren. Zie ook mijn artikelen: Het (vermeend) vals spelen met behulp van een computer, deel 1.  Het (vermeend) vals spelen met behulp van een computer, deel 2. Sommigen menen dat als er maar 'duidelijke' regels komen met liefst zeer strenge straffen het probleem vanzelf is opgelost. Bijvoorbeeld het verbod tijdens een partij de tafel te verlaten, of het verbod meer dan eenmaal per uur naar het toilet te gaan. Dit nu is een misverstand. Met nieuwe regels worden de problemen alleen nog groter. De bestaande, ruim geformuleerde regels zijn al voldoende, te weten artikel 12.1 van de FIDE-regels en de Ethische Code van de FIDE. Het gaat dan ook om de toepassing van de bestaande regels. De kern van het probleem is, hoe kan een speler bewijzen dat zijn tegen- stander vals speelt? En wat doet een scheidsrechter met zo'n beschuldiging indien een speler zijn tussenkomst inroept? Vreemd genoeg wordt daarover niet geschreven. Ook op een groot congres in New York worden die vragen niet eens gesteld! Hoe de regels ook zijn geformuleerd, in het leven draait het altijd om het bewijs. De beruchte Amerikaanse gangster Al Capone werd in 1931 veroordeeld wegens belastingontduiking, niet omdat zijn misdadige activiteiten werden bewezen. Geen bewijs, geen veroordeling. Eigenlijk is er niets nieuws onder de zon. Wat voor een topschaker geldt, geldt ook voor elk mens: men mag een ander niet zomaar van iets beschul- digen. Althans dat mag niet in een democratisch land. Aan het eind van mijn artikel kom ik met een mogelijke aanpak voor een scheidsrechter. Bedacht moet worden dat het optreden van de scheidsrech- ter daarbij van grote betekenis is. Overzicht van paragrafen: 1. Pfalz Open 2009 2. Aeroflot Open 2009 2.1 Eerste brief van Mamediarov 2.2 Reactie Gijssen 2.3 Reactie Kurnosov 2.4 Tweede brief Mamediarov 3. Reacties 3.1 Susan Polgar 3.2 Michael ('Mig') Greengard 3.3 Shaun Press 3.4 Dennis Monokroussos 3.5 Overige reacties op forums 4. Symposium over vals spelen in New York 5. Mijn voorstel voor een benadering 5.1 De hoorzitting/het onderzoek 5.2 De beslissing 1. Pfalz Open 2009 Wit: Leonid Milov (Duitsland, 2539) Zwart: Sergei Tiviakov (Nederland, 2684) Pfalz Open 2009 (Neustadt a.d. Weinstrasse) Achtste ronde 21 februari 2009 Zie gehele partij Tiviakov vraagt de organisatie om zijn partij tegen Milov niet live op het internet te zetten. Hij beschuldigt Milov ervan dat die hulp van anderen ontvangt. De organisatie willigt het verzoek in. 1. e4 d5 2. exd5 Dxd5 3. Pf3 Pf6 4. d4 g6 5. Pc3 Dd8 6. Lf4 Lg7 7. Dd2 c6 8. h3 Le6 9. Le2 Pbd7 10. 0-0 0-0 11. Lh6 Ld5 12. Lxg7 Kxg7 13. Pe5 Lxg2 14. Pxf7 Txf7 15. Kxg2 Pb6 16. f4 Dd7 17. De3 Td8 18. Tad1 Pbd5 19. Df3 Pxc3 20. bxc3 Pd5 21. De4 Dd6 22. Tf3 Txf4 23. De5+ Dxe5 24. dxe5 Txf3 25. Kxf3 Tf8+ 26. Kg3 Pxc3 27. Te1 Pxa2 28. Lf3 Pc3 29. Te3 Pa4 30. Ta3 Pc5 31. Txa7 Tf5 32. e6 Te5 33. Lg4 h5 34. Lf3 Txe6 0-1 Eindstelling:  Ik vind dit een onjuiste beslissing van de organisatie. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Nu weet niemand of Milov vals heeft gespeeld of dat Tiviakov zijn tegenstander ten onrechte daarvan heeft beschuldigd. 2. Aeroflot Open 2009 De volgende dag op die van de beschuldiging op het Pfalz Open volgt een beschuldiging op het Aeroflot Open 2009. In deze paragraaf laat ik de hoofdrolspelers eerst zelf aan het woord. Zo kan de lezer zelf zich een juist beeld vormen.  Wit: Sjachriar Mamediarov (2724) Zwart: Igor Kurnosov (2602) Moskou, Aeroflot Open 6de ronde 2009 22 februari 2009 2.1 Eerste brief van Mamediarov 'Aan de organisatie van het Aeroflot Open toernooi Alexander Grigorievich Bakh Beste Alexander Grigorievich, Op 22 februari 2009 speelde ik een partij tegen Igor Kurnosov. Tijdens mijn partij verliet mijn tegenstander na elke zet de speelzaal, nam zijn jasje en ging naar het toilet. Omdat ik hem verdacht van vals spel bood ik hem op de veertiende zet remise aan. Dat wees hij af. We speelden snel de eerste elf zetten. Op de twaalfde zet deed ik een zet die mijn tegenstander in verwarring bracht. De volgende zetten van hem komen overeen met de eerste keuze van Rybka. Daardoor kon hij snel de partij winnen. Door deze opeenstapeling van verdachtmakingen en het ongebruikelijke gedrag van mijn tegenstander Igor Kurnosov, protesteer ik hierbij en weiger verder aan het toernooi deel te nemen. Ik hoop dat dit soort gevallen niet meer zal voorkomen. Hoogachtend, w.g. Sjachriar Mamediarov' 2.2 Reactie Gijssen In een telefoongesprek met Peter Doggers van ChessVibes verklaart hoofdscheidsrechter Gijssen: 'Het is geen geloofwaardige claim. Het is allemaal theorie tot 16. ... Dd6 en daarna doet zwart geen erg vreemde zetten. We hebben de partij nageke- ken met de scheidsrechters Fillipowicz en Vasiukov. Zij vonden niet dat het onmogelijk was deze zetten te vinden,' aldus Gijssen. Volgens Gijssen kreeg Mamediarov al zijn verdenkingen tijdens de partij. 'Voor het einde vroeg hij mij of de partij kon worden verwijderd van de website, en of we op zijn tegenstander konden letten. We probeerden dat te doen, maar in een speelzaal met 160 spelers is dat niet gemakkelijk. Wel ik heb gezien dat Kurnosov telkens zijn jasje meenam als hij het bord verliet. Na de partij vroeg ik hem de inhoud van zijn zakken te laten zien, maar alles wat we vonden was een pakje sigaretten, een aansteker en een pen. Overtuigd dat er iets verkeerd was en geschokt ondertekende Mamediarov zijn notatieformulier niet. In plaats daarvan vertelde hij de scheidsrechter dat hij had opgegeven, en het toernooi zou verlaten. 'Vervolgens praatte hij een lange tijd met Alexander Bakh maar hij bleef verontwaardigd,' aldus Gijssen. 2.3 Reactie Kurnosov Bij brief van 28 februari 2009 heeft Igor Kurnosov het volgende geschreven. Beste collega's en schaakfans! In antwoord op de openbare brief van Sjachriar Mamediarov zie ik mij ge- noodzaakt het geval te verduidelijken. Ik stel voor dat u kijkt naar de partij met mijn kort commentaar. 1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. f3 d5 4. cxd5 Pxd5 5. e4 Pb6 6. Pc3 Lg7 7. Le3 0-0 8. Dd2 Pc6 9. 0-0-0 f5 10. h4 fxe4 11. h5 gxh5 Een bekende theoretische stelling, die denk ik, in het voordeel is van zwart. Hier deed mijn tegenstander een zet die nieuw voor mij was.  12. d5  Igor Kurnosov denkt na over zijn 12de zet 12. ... Pe5  Mamediarov denkt na over zijn 13de zet 13. Lh6 Pec4 Ik heb ook gedacht aan Tf7, maar die zet beviel met niet, omdat na het slaan van de toren op h5, het paard een tempo verliest (13. ... Tf7?! 14. Lxg7 Txg7 15. Txh5) 14. Dg5 Tf7 De enige zet. 15. Lxc4 Ik vroeg me af of dit een goede zet is, hoewel zij objectief gezien niet slecht is. 15. ... Pxc4 Nadat mijn tegenstander over de vorige zet 40 minuten had nagedacht bood hij remise aan. Maar ik dacht dat ik een duidelijk voordeel had zodat ik geen reden zag remise te aanvaarden. 16. Td4?  Ik dacht dat Dd6 zou leiden tot een sterk initiatief. Het bleek dat Pb2 tot een beslissend voordeel leidt, maar aan deze zet had ik niet gedacht. Stel eens voor wat er aan de hand zou zijn geweest als ik deze variant eerder thuis had bestudeerd? 16. ... Dd6?! 17.Lxg7 Txg7 De enige zet! 18. Dxh5  18. ... Df4 + Ook bijzonder, er dreigt mat en het paard is in gevaar. Nu nodig ik alle deskundige schakers uit drie minuten naar deze stelling te kijken en de volgende drie eenvoudige zetten aan te geven voor zwart. Ik denk dat de meeste zetten gedwongen zijn! 19. Kb1 Lf5 20. fxe4 Lg4 21. Pge2? Verliest onmiddellijk! (21. Dh6 Df2) 21. ... Dd2! 0-1.  Zwart staat beter. Hier zette mijn tegenstander de klok stil, en zonder mijn hand te schudden of het formulier te ondertekenen, ging hij naar de tafel van de scheidsrechter. De rest van het verhaal kent u al ... Ik denk dat alle spelers, ongeacht hun titel of rating, zichzelf en hun colle- ga's met respect moeten behandelen. In plaats van hen te beschuldigen van het gebruik van een computer zonder dat daarvoor een reden bestaat. En op het zelfde moment zwak spelen! De eis van Mamediarov dat ik mijn jasje nam en na elke zet naar het toilet ging komt niet overeen met de werkelijkheid. Tot de eerste twaalf zetten, die we betrekkelijk snel speelden, stond ik niet op van mijn tafel. Toen mijn tegenstander over de vijftiende zet 40 minuten nadacht, ben ik tweemaal naar de rookgelegenheid geweest, die ongeveer twee meter van de ingang van de hal is, en die altijd vol met spelers staat, scheidsrechters en even- eens een toezichthouder. En een paar maal heb ik mijn gezicht met koud water gewassen, maar heb met niemand gesproken terwijl ik dat deed. De scheidsrechters hebben me niet van iets beschuldigd, noch voor, noch na het protest. Daar komt bij dat ik simpel gezegd iets doe wat ik altijd doe. Terwijl de te- genstander nadenkt, is het voor mij veel eenvoudiger om over de stelling na te denken terwijl ik aan het wandelen ben en niet naar het bord kijk. Voor zover ik weet doen de meeste schakers hetzelfde. Helaas, had deze negatie- ve gang van zaken invloed op mijn spel later op het toernooi ... Ik wil ook graag diegenen bedanken die me op internet hebben gesteund of tijdens persoonlijke gesprekken. Ik wil voorstellen: 1. dat organisatoren van grote toernooien de ingang van de speelzaal uit- rusten met metalen detectoren en andere middelen om zo te voorkomen dat er hulp kan komen, en voorts alle ongegronde beschuldigingen en beledi- gingen uit de weg te ruimen die invloed hebben op de beeldvorming van de speler 2. dat internationale schaakorganisatoren regels ontwikkelen die het moge- lijk maken strenge straffen op te leggen aan hen die hulp gebruiken, evenals voor diegenen die ten onrechte anderen ervan beschuldigen hulp te ont- vangen! Igor Kurnosov 28 februari 2009' 2.4 Tweede brief van Mamediarov Mamediarov heeft een open brief geschreven die gepubliceerd is op Azeri sports website. Details over de gebeurtenissen op het Aeroflot Open. 'Als ik de schaakmedia mag geloven, merk ik dat veel dingen over de partij met GM Kurnosov in het Aeroflot Open onduidelijk zijn. Ik zou daarin graag meer duidelijkheid willen brengen. Na de partij heb ik opnieuw zorgvuldig geanalyseerd de partijen van Kurnosov tot de zesde ronde en ook die daar- na. Hier zijn de feiten. In de tweede ronde in de partij Onischuk - Kurnosov, doet Onischuk op de dertiende zet een nieuwtje. Na deze zet tot het einde van de partij (27 zetten in totaal) doet Kurnosov zetten die overeenkomen met de eerste keuze van Rybka. Hij wint in prachtige stijl. In de tweede ronde in de partij Moiseenko - Kurnosov heeft hij weer zwart en weer wordt de Grünfeld gespeeld. Moiseenko speelt op de twaalfde zet een nieuwtje en weer speelt Kurnosov tot de 25ste zet zetten die overeen- komen met de eerste keuze van Rybka. In deze partij kon hij niet winnen omdat Moiseenko een erg eenvoudige stelling had zonder risico's. Maar ik denk wel dat de eindstelling voor zwart winstkansen heeft ... In de zesde partij, die tegen mij, speelt Kurnosov weer. Hij wint door zetten te doen die overeenkomen met de eerste keuze van Rybka. In al deze drie partijen zijn maar erg weinig zetten gedaan die overeenkomen met de twee- de keuze van Rybka. In mijn partij en die van Onischuk offerden we pion- nen. In zulke stellingen heeft de computer verschillende zetten nodig om een goede verdediging op te zetten en daarna te winnen dank zij een tegenaan- val. Omdat Kurnosov na de achtste partij onder streng toezicht stond van scheidsrechters en schaakfans, speelde hij op een erg laag niveau. En leed hij een nederlaag. Dat lijkt me een duidelijke aanwijzing dat Kurnosov een computerprogramma gebruikte. Hij verliet praktisch na elke zet de toer- nooizaal. Dat gaf hem zo'n zelfvertrouwen dat hij op de veertiende zet in een nagenoeg remise stelling een remiseaanbod van mij afsloeg. Ik hoop dat al deze details worden onderzocht en dat schaakfans deze be- grijpen. Ik twijfel er niet aan dat in de toekomst organisatoren van toer- nooien met deze ontwikkeling rekening zullen houden. Een ontwikkeling die het schaakspel een negatief beeld geeft. Sjachriar Mamediarov, Maart 2009' 3. Reacties Hierna volgen enkele reacties van schrijvers op weblogs, die dagelijks door honderdduizenden bezoekers worden bezocht. 3.1 Susan Polgar Op 23 februari onder het kopje 'Strenge regels zijn NU noodzakelijk!' schrijft Susan Polgar het volgende: 'Ik heb talloos veel e-mails en berichten ontvangen over het schandaal van de beschuldiging van vals spelen op het Aeroflot Open in Moskou. Volgens sommige ooggetuigen is Kurnosov niet naar het toilet gegaan. Hij ging naar de hal (rookgelegenheid) om te roken, zie de foto.  In de rookruimte (rechts Igor Kurnosov) foto: Sergey Sorotkin Ik begrijp de frustratie van Mamediarov. Echter, ik heb geen enkel concreet bewijs gezien dat zijn claim van vals spelen onderbouwt. Volgens mij moet de FIDE dit voorval onmiddellijk aanpakken. FIDE moet komen met duidelijke regels die streng worden gehandhaafd. We kunnen geen verschillende regels hebben voor verschillende spelers. Indien iemand wordt betrapt wegens vals spel moet hij of zij streng worden gestraft. Echter, de FIDE moet ook duidelijke regels hebben om spelers te straffen die hun tegenstanders beschuldigen zonder enig wezenlijk bewijs. Alleen maar geloven of iemand vals speelt is niet genoeg. We kunnen geen spelers hebben die hun tegenstanders na elke verlies partij beschuldigen van vals spelen. Dit zou leiden tot chaos en is erg slecht voor het schaken. Bovendien staat de reputatie van de betrokken spelers op het spel. Ik zou het vreselijk vinden spelers te zien die heel hun leven hebben gewijd aan het spel en wier reputatie voor altijd kapot is gemaakt op grond van beschuldigingen die niet zijn gegrond. Volgens de internationaal scheidsrechter Gijssen had Kurnosov slechts een pakje sigaretten, een aansteker en een pen in zijn jasje. Ik was daar niet aanwezig en ik ken niet de feiten van wat daar is gebeurd. De reputatie van Mamediarov en Kurnosov staan op het spel. Daarom zou het onverantwoordelijk van mij zijn mijn oordeel te geven zonder te be- schikken over alle informatie. Ik kan slechts doorgeven van wat men mij tot nu toe heeft verteld,' aldus Suzan Polgar. Polgar vraagt de lezers van haar webside of de FIDE snel met regels moet komen. 3.2 Michael ('Mig') Greengard Op de populaire 'the Daily Dirt Chess blog' op ChessNinja website schrijft Mig Greengard (California, geb. 1969, woont momenteel in New York, werkt veel samen met Kasparov, is tevens de ghostwriter van het boek van Kas- parov 'How life imitates chess'). Op 22 februari 'Het lijkt erop dat Kurnosov de speelzaal verliet nadat hij had gezet. Dit is niet erg ongebruikelijk voor nerveuze spelers zelfs niet op topniveau. (...) Ik denk dat iemand met meer moet komen voor een beschuldiging tegen een grootmeester van 2700 die vijf goede zetten uit de theorie doet. Om te protesteren tegen dit ongepaste gedrag is een ding. Maar het is erg moeilijk zich voor te stellen dat een sterke jonge grootmeester zijn carrière op het spel zet op een prestigieus open toernooi met zulke gekkigheid. Zulke be- schuldigingen zijn erg gevaarlijk voor het spel, en natuurlijk niet alleen voor het Aeroflot open. Niet voor niets meent 75% van de respondenten op de laatste ACP poll dat harde anti-vals-spelen-controles moeten worden ver- plicht. De dreiging van vals spelen is erger dan het vals spelen zelf.' Op 10 maart 'Ik had hevig gehoopt dat Mamediarov een vent zou zijn en zijn veront- schuldigingen zou aanbieden voor de volkomen ongegronde beschuldigingen van hulp van een computer tegen Kurnosov na zijn verlies op het Russische Aeroflot toernooi afgelopen maand. Het is waar, dat zou hem meer emoties en moed kosten dan het schrijven van een brief direct na de partij. Maar hij kon stellen dat die brief een 'crime of passion' was, geschreven in de hitte van de strijd, een post-partij stress storing was, nou ja doet er niet toe, zijn excuses aanbieden en hopen dat de fans en organisatoren het verder laten rusten. In plaats daarvan is Mamediarov de volgende uitdrukking vergeten. Of heeft hij daarvan nog nooit gehoord: 'Het eerste dat je moet doen als je in een kuil terecht bent gekomen, is ophouden met graven.' Maar hier staat hij dan met een schep in de ene hand en Rybka in de ande- re. In zijn jongste brief ontbreken excuses voor de ongegronde en valse beschuldigingen (ongefundeerd vals spel en wezenlijk onmogelijk materiaal voor bewijs of tegenbewijs, en zelfs enkele beschrijvende details zijn geen bewijs). En gaat hij verder op de ingeslagen weg met zijn pogingen voor bewijs van computerzetten die overeenkomen met het spel van Kurnosov. Zijn briljante conclusie luidt dat alle zetten van Kurnosov overeenkomen met de eerste keuze van de computer, behalve wanneer dat niet zo is. Sherlock Holmes berg je pijp maar op, het bewijs is er. Dat een computer het eens is met de zetten van de winnende partij in een korte, scherpe partij is een van de meest voor de hand liggende dingen die men zich maar kan indenken. Als Mamediarov verder gaat op dit vernietigende en zichzelf vernietigende pad kunnen we dingen verwachten die niemand begrijpt, ook al zeggen grootmeesters vol overtuiging dat zij niets ongewoons hebben gezien in het spel van Kurnosov. Heeft de Ethische Commissie van de FIDE al iets over deze zaak gezegd? Als dat zo is, laten we dan hopen dat zij Mamediarov hebben weggeblazen. Zodat hij voor eens en altijd ervan is genezen. Zulke beschuldigingen mag men niet lichtvaardig opnemen, en daar bedoel ik mee dat mensen die deze uiten gestraft moeten worden omdat wij anders deze rotzooi steeds weer krijgen te zien. Als Mamediarov en anderen echt bezorgd zijn over bijstand van een computer - en het is een ernstig pro- bleem volgens de meesten - zou hij moeten weigeren deel te nemen aan toernooien die geen anti-vals spelen maatregelen hebben genomen. Dat moet hij doen, in plaats van zijn tegenstanders te beschuldigen zonder be- wijs. Deze volkomen onnodige bijzonderheden heb ik geschreven in eerdere com- mentaren, maar de verklaring van Mamediarov over alle zetten van Kurno- sov die 'precies overeenkomen met de eerste keuze van Rybka' is nonsens. Zoals ik hierboven al schreef gebeurt dat vaak bij miniatuurtjes van groot- meesters. Zijn beschreven winstpartij van Onischuk in de tweede ronde be- vat verschillende erg mooie zetten, ongetwijfeld, maar het is zeker geen partij die bijzondere aandacht vereist. Opnieuw over de bijzonderheden. Als er geen alternatieve zetten worden gegeven, is dat gebeurd omdat die ten miste een halve pionzet slechter zijn. Wit: Alexander Onischuk (2659) Zwart: Igor Kurnosov (2602) Moskou, 18 februari 2009 Aeroflot Open Tweede ronde Gehele partij 1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. Pf3 Lg7 5. cxd5 Pxd5 6. e4 Pxc3 7. bxc3 c5 8. Tb1 0-0 9. Le2 b6 10. 0-0 Lb7 11. d5 Lxc3 12. Lc4 Lg7 13.Lb2!?  13. ... La6 (-0.02) komt dicht in de buurt met 13. ... Pa6 (-0.06) en 13. ... Lxb2 (-0.03) en is te omschrijven als 'betekenisloos'. Merk op dat dit de derde keuze is, niet de eerste, op mijn machine, maar natuurlijk met zulke kleine ongelijkheden is het mogelijk dat deze heen en weer gaat bij elke bewerking. Het idee achter de zet 13. ... La6 tegen de witte loper met het paard op b8 is zo oud als Ernst Grünfeld zelf. Zeer recent, in de partij Morozevich in 2008, tegen Onischuk! 14. De2 14. ... Dc8 (0.04) tegen 14. ... Lxc4 (0.00) en 14. ... Lxb2 (0.05). idem. 15. Lxg7 15. ... Kxg7 (0.04) tegen 15. ... Lxc4 (0.04) de loper moet worden terug- genomen. Eerst op c4 slaan is slechts een intermezzo. 16. e5 16. ... e6 (0.00) tegen 16. ... Lxc4 (0.00) en 16. ... h6 (0.11). Opnieuw, waardeloos en discutabel. Ik twijfel er niet aan dat 16. ... e6 de eerste is met een verschil van een honderdste hoe lang iemand ook wacht. 17. Tbd1 17. ... exd5 (-0.57) tegen 17. ... Lxc4 (-0.57) en 17. ... Te8 (0.22). Een betekenisloze verwisseling volgens de computer, nu het op c4 wil nemen voor of na. De computer gelooft niet in het witte pionnen gambiet. 18. Txd5 18. ... Lxc4 (-0.63) tegen 18. ... De6 (-0.38). Een onbetekenende uitruil. 18. ... De6 lijkt heel vreemd en is typisch een computer-zet. 19. Dxc4 19. .... Pc6 (-0.63) Routineuze ontwikkeling. Elke andere zet zou vreemd zijn, en slecht. 20. Td6 20. ... Td8 (-0.63) Valt de d-lijn aan. Opnieuw, andere zetten zijn aantoon- baar slecht en zouden moeilijk zijn om te verklaren. 21. Tfd1 21. ... Df5 (-0.75) Een sterke zet en de eerste die verder gaat dan een die voor de hand ligt. Het alternatief dat het dichtst in de buurt komt is 21. ... Txd6 (-0.74) en is passief. 22. Da4 22. ... Pxe4! (-1.29) tegen 22. ... Txd6 (-1.14). Een sterke uitruil en een Grünfeld-speler is niet gelukkig tenzij het deze speelt. Zoals in verschillende gevallen tijdens deze partij, is de dichtst bijkomend alternatief een passieve en onaantrekkelijke optie voor elke menselijke Grünfeld-speler. Zwart heeft twee pionnen en machtig paard, en een dreiging tegen de witte koning. 23. Txd8 23. ... Pxf3 (-1.29). Of eerst de toren nemen. Een gedwongen onbetekenen- de wisseling. 24. Kh1 24. ... Txd8 (-1.29). Een andere zet voor zwart is slecht. 25. Txd8 25. ... Pd4 (-1.29) tegen 25. ... Ph4 (-0.88) of 25. ... Pe5 (-0.87). De centrale positie spreekt voor zich en is sterk. Zwart dreigt met mat en wil na 26. Dd1 Dxf2 een andere pion winnen. 26. h3 26. ... Db1 (-6.39). De eerste zet van een winstcombinatie van drie zetten na de blunder van wit. De beslissende vondst 27. ... b5 is aardig, maar niet moeilijk te vinden gezien van de kant van de aanvaller. 27. Kh2 27. ... b5 (-6.39). Wie A zegt, moet ook B zeggen. Wit geeft op. De witte stukken verliezen hun controle op d1 en ... Pe2 geeft mat. Welnu, om de zaak te ontrafelen, het is een typisch dynamische Grünfeld. Wit offert een pion in de opening en zwart neemt het initiatief over met een mooie uitruil offer en wint vervolgens met een aardige tactiek die direct dodelijk was, iets wat wit had gemist. Wat betreft de partij Moiseenko - Kurnosov in de vierde ronde, dat was een 25-zetten remisepartij met veel geslagen stukken. Niet alleen komen alle zetten van Kurnosov overeen met de eerste (of met geringe verschillende alternatieven), maar dat geldt ook voor die van Moiseenko. Elementary, my dear Watson! Dat geldt ook voor Kurnosov die niet goed speelt nadat hij ervan beschuldigd is van vals spelen voor het oog van de gehele wereld door een oud top-10 speler, een 'plee- figuur', aldus Mig Greengard. 3.3. Shaun Press Op 12 maart 2009 schrijft de Australiër Shaun Press op zijn blog chess- express. 'Een van de meest belachelijke argumenten die worden gebruikt voor het vals spelen met een computer is dat X % van hun zetten overeenkomt met die van Fritz/Rybka/Fruit. Dit wordt vaak gepresenteerd als naakte statis- tische gegevens met de aanname dat hoe groter het percentage, hoe waar- schijnlijker het is dat gebruik is gemaakt van hulp van een computer. Echter, zulke aannames zijn riskant en zijn vaak statistisch niet geldig. Ze lijken intuïtief voor de hand liggend, maar zoals voorbeelden van Bayesian Inferences hebben aangetoond, kunnen de 'duidelijke' aannames blijken fout te zijn. Bijvoorbeeld de schaakpartij die ik een week geleden heb gespeeld. Ik liet die naspelen in Fritz 9 en vroeg elke zet aan te geven die het beter achtte dan de zetten die ik had gedaan. Zelfs als het verschil in waardering minder was dan 1 'centi-pawn'. Van de 34 zetten gaf het acht verbeteringen aan, hoewel slechts vier ervan een duidelijk betere waardering hadden. Van de laatste veertien zetten kwamen er dertien overeen met de eerste keuze van Fritz. Natuurlijk heb ik geen gebruik gemaakt van een computer. Ik speelde voor- al zetten die me zinnig leken. Het was geen ingewikkelde partij. En ik hoefde niet zoveel tactische zetten te doen, maar 'de feiten' zijn: de feiten. Dus, tot het moment waarop iemand een test ontwikkelt die 'valse positieven' ver- wijdert uit de databank kan men mij noteren als niet overtuigd (van het be- wijs van Mamediarov, PdeG).' (Volgt de partij van Shaun Press die hij heeft gespeeld.) 3.4 Dennis Monokroussos Op de website 'the Chess mind' schrijft op 11 maart de Amerikaan Dennis Monokroussos wonend in New York, FIDE meester, journalist, geeft weke- lijkse schaaktrainingen op ChessBase en geeft ook video schaaktrainingen: 'Zoals ik eerder heb geschreven (en ook anderen, inclusief Kurnosov) is de zaak van Mamediarov die zijn tegenstander beschuldigt van vals spelen niet erg indrukwekkend. (Dat betekent niet dat gedrag van Kurnosov geen arg- waan kon hebben gewekt, echter dat optreden in de partij (a) paste binnen een Rybka standaard en (b)Kurnosov had Rybka helemaal niet nodig, omdat de partij viel binnen de competentie van een grootmeester met een niveau van 2600). Idealiter had dat het einde moeten betekenen van de beschuldiging en had de discussie verder kunnen gaan met het bedenken van passende maatre- gelen die het mogelijk maken dat spelers mogen rondlopen en mogen roken terwijl wordt verzekerd dat zij niet kunnen vals spelen. Helaas was dit niet het einde. Mamediarov heeft een tweede open brief ge- schreven. Kort samengevat: In de tweede ronde tegen Onischuk beantwoordde Kurnosov een nieuwtje van Onischuk om daarna vijftien Rybka zetten te doen om tot slot op prach- tige wijze te winnen. In de vierde ronde tegen Moiseenko, beantwoordt hij opnieuw sterk een nieuwtje met veertien Rybka zetten. Echter, deze keer was de stelling van de tegenstander te sterk en eindigde de partij in remise. In de zesde ronde hebben we de Mamediarov partij. Weer leidt Kurnosov door Rybka-zetten te doen. In de achtste ronde, nu onder hevig toezicht dankzij de beschuldigingen van Mamediarov speelt Kurnosov slechter en wordt hij verslagen. De conclusie van zijn redenering is dat 'dit een duidelijke aanwijzing is dat Kurnosov een computer programma heeft gebruikt door praktisch na elke zet de speelzaal te verlaten'. Welnee, die conclusie valt helemaal niet te trekken. Zoals ik eerder heb ge- noemd is zijn argument over zijn eigen partij mager en is de conclusie die hij trekt uit de achtste partij ronduit belachelijk. Laten we als doel om te redeneren eens aannemen dat Kurnosov onschuldig is. Zijn naam is publiekelijk door het slijk gehaald, en nu wordt hij geacht op volle kracht te spelen, vol vertrouwen en met volledige concentratie? Dat is niet erg waarschijnlijk. Niet alleen zal hij emotioneel zijn geraakt, maar nu kan hij zich zelfs niet gedragen op zijn gebruikelijke rook routine omdat het nu zal voortgaan met het wekken van verdenking. Dus wat moet hij doen? Als hij gaat roken, moet hij zich zorgen maken over wat anderen ervan gaan denken, en als hij dat niet doet werkt zijn geest niet zoals hij gewend is. Als in ieder geval zijn slechte optreden in de achtste ronde kan dienen als tegenbewijs: als Kurnosov zo'n gewiekste bedrieger was (vals spelen bij elke zet (of slechts een enkele?) bij partijen waar hij zwart heeft) en zelfs wanneer hij Rybka niet kon gebruiken, zou hij in ieder geval sterk gemoti- veerd zijn goed te spelen om de schijn hoog te houden. Hij heeft 2600, jandorie! Ik ben niet onder de indruk van de zesde ronde of delen van de achtste ronde, die van zijn partij, maar hoe staat het met de tweede en de vierde ronde? (En waarom niet de ronden 1, 3, 5, 7 en 9?) In de eerste plaats is de beschuldiging van Mamediarov dat Kurnosov steeds de eerste keuze van Rybka volgde eenvoudigweg onjuist, of in ieder geval was ik niet in staat de resultaten van Mamediarov te controleren. Bovendien waren veel zetten tamelijk voor de hand liggend. Sommige maakten deel uit van een duidelijk plan, sommige zetten waren voor de hand liggend (bijvoorbeeld slagzetten) en sommige waren elementen van een tactisch plan. Van de 29 zetten na een nieuwtje in de twee parten is er slechts één - 21. ... Df5 in de partij van de tweede ronde - die in aanmerking komt om opvallend te zijn. Ik kan de frustratie van Mamediarov in zijn geval begrijpen, en ik kan me ook de neiging begrijpen zich vast te bijten en terug te meppen bij kritiek zoals is gebeurd sinds zijn eerste open brief. Maar ik vind zijn argument niet overtuigend ook niet door de tweede bief. Ik hoop dat hij zijn beschuldigin- gen zo spoedig mogelijk laat vallen (in ieder geval bij afwezigheid van dui- delijk overtuigend bewijs dan hij tot nu toe heeft geleverd),' aldus Dennis Monokroussos. 3.5 Overige reacties op forums Op de sites ChessVibes, Susan Polgar, the Daily Dirt Chess Blog, het Australische arbiters forum en op ChessBase verschijnen vele honderden reacties. Scheidsrechters kunnen veel leren van dergelijke reacties. Zo krijgen zij een beeld van wat schakers raakt.
GM Lubomir Kavalek schrijft in zijn column van de Washington Post van 16 maart 2009: 'Iets griezeligs ligt om de loer achter een aantal schitterende schaakoverwinningen vandaag de dag. Het wordt steeds moeilijker te zeg- gen wat feitelijk is bedacht door mensen achter het bord en wat tijdens voorbereidingen is uitgespit door computers.' Een voorbeeld van het laatste is volgens Kavalek de partij op het 10de Eu- ropese Individueel Kampioenschap in Budva, Montenegro, de partij tussen IM Peter Vavrak uit Slowakije en GM Valery Popov uit Rusland die computer- achtige zetten bevat. 4. Symposium over vals spelen in New York In Amerika heeft op 4 december 2006 in de New York's Marshall Chess Club een 'Chess Cheating Town Meeting' plaatsgevonden. Meer dan 40 vooraanstaande functionarissen uit de Amerikaanse schaakwereld, wetenschappers en juristen waren daar aanwezig om onder leiding van Jon Jacobs te discussiëren over vals spelen, zie voor een zeer uitgebreid verslag Chess Life maart 2007, blz. 18 e.v. Op de grote toernooien die de Amerikaanse Continental Chess Association organiseert, gelden sinds 2007 de volgende regels:
5. Mijn voorstel voor een benadering De scheidsrechter is soms een duizend dingen doekje. Hij moet meer ken-nen dan de FIDE-regels, hij moet ook aan verwachtingen management doen. Hij moet weten hoe problemen aan pakken. Hoe hij dat moet doen leert hij buiten de schaakwereld. Hij moet met gezond verstand het probleem bena- deren. Een topschaker moet uiteraard zijn eigen vakgebied beheersen, maar daar- naast moet hij zich professioneel gedragen jegens zijn tegenstander. Zo bijzonder is dat nou ook weer niet. Ook in de maatschappij geldt dat. Het geldt ook voor u, voor ons allemaal. Niemand mag zijn collega van iets be- schuldigen, als hij of zij daarvoor geen harde aanwijzingen heeft. Bijvoor- beeld, als er is gestolen, mag men iemand niet zomaar beschuldigen als de dader. Iedereen moet op zijn terrein, zoals John Ruskin (1819 - 1900, Engels schrijver en maatschappij criticus) het formuleert, 'schijn vervangen door feiten en indrukken door bewijzen'. Maar er is meer nodig. Iedereen - ook een topschaker - moet beschikken over de vaardigheid zijn eigen feiten effectief over te brengen aan de ander, bijvoorbeeld de scheidsrechter. En kan iemand dat niet, moet hij zijn mond houden. Doet hij het wel, loopt hij het risico zelf op de blaren te komen zitten. Wat moet een scheidsrechter doen bij een beschuldiging van vals spel? Het gaat om de verbinding tussen een beschuldiging en het geleverde bewijs. Wat er is gebeurd in Moskou weet ik niet, wel heb ik de indruk dat de com- municatie tussen Mamediarov en de hoofdscheidsrechter niet optimaal is verlopen. Als dat zo is, is dat een reden waarom Mamediarov met zijn be- schuldigingen naar buiten is gekomen. Een scheidsrechter moet het volgende als uitgangspunt nemen:
5.1 De hoorzitting/het onderzoek  Moskou, de Pokrovkathedraal (of Basiliuskathedraal) op het Rode Plein. De ideale setting is een tafel met stoelen. Beide spelers zitten tegenover de scheidsrechter. Er is enige ruimte tussen beide spelers, bijvoorbeeld een halve meter. De scheidsrechter: 'Mijne heren, ik open de hoorzitting. Dit is een zitting in het kader van een onderzoek. Het gaat erom dat Mamediarov zijn tegenstander, Kurnosov, beschuldigt van vals spel. Ik ben dwingend rechtelijk verplicht de al of niet juistheid van deze beschuldiging te onderzoeken. Voordat ik overga tot het horen van uw zienswijzen wil ik eerst de procedure uiteenzetten hoe we met elkaar gaan praten. U praat niet met elkaar. U praat met mij, en dus, het zij herhaald, niet tegen elkaar. Als u wel tegen elkaar praat, krijgen we spoedig ruzie. En dat wil ik niet. Is dat voldoende begrepen? U praat dus alleen tegen mij en niet tegen elkaar. Eerst geef ik Mamediarov de gelegenheid zijn zienswijze te geven. Hij kan dat heel rustig uitleggen. Daarna mag Kurnosov daarop reageren door mij te vertellen wat zijn mening is. Vervolgens stel ik vragen. En tot slot krijgt Mamediarov het woord, en daarna Kurnosov. Aan het eind neem ik een beslissing. Zijn er nog vragen over deze werkwijze? Nee? Goed, dan geef ik nu het woord aan Mamediarov. Hij heeft mijn tussenkomst ingeroepen met een beschuldiging. Ik verzoek hem deze beschuldiging te herhalen en deze toe te lichten.' Mamediarov: 'Mijn tegenstander gaat na elke zet naar het toilet...' Kurnosov: 'Dat is niet waar! De scheidsrechter: 'Kurnosov, ik verzoek u Mamediarov te laten uitspreken. We hebben de afspraak gemaakt dat u pas de gelegenheid krijgt iets te zeggen als ik u daartoe het woord geef. Heeft u dat goed begrepen? Mamediarov, wilt u vervolgen met uw betoog.' Mamediarov: 'Mijn tegenstander gaat na elke zet naar het toilet. Hij blijft lang weg. Ik heb een openingsvariant op het bord die hoogst zelden wordt gespeeld. En hij geeft telkens de juiste antwoorden, een speler met een lagere rating dan die van mij kan zo'n zet niet achter het bord bedenken. Door deze opeenstape- ling van verdachtmakingen kan het niet anders dan dat hij gebruik maakt van een schaakcomputer.' De scheidsrechter: 'Mamediarov, dat is het wat u heeft te vertellen? Goed dan. Kurnosov, ik richt me nu tot u. Uw tegenstander stelt dat u vaak naar het toilet gaat, en dat u de juiste zetten geeft. Dit is voor uw tegenstander reden te menen dat het gaat om een opeenstapeling van verdachtmakingen. U moet volgens hem wel gebruik maken van een schaakcomputer. Ik geef u de gelegenheid daarop te reageren.' Kurnosov: 'Dit is belachelijk! Mamediarov liegt. Tot de twaalfde zet ben ik aan het bord gebleven. Het is onjuist dat ik na elke zet naar het toilet ben geweest. Na de twaalfde zet ben ik naar de rookruimte gegaan. Er zijn voldoende getuigen die dat kunnen bevestigen. In die ruimte heb ik geen schaakcomputer ge- raadpleegd. Ik heb met niemand over mijn partij gesproken. Op de vijftiende zet heeft Mamediarov 40 minuten nagedacht. In die tijd ben ik tweemaal naar de rookruimte gegaan. Daarna ben ik na mijn zet naar de rookruimte geweest. Ook ben tweemaal naar het toilet geweest om mijn gezicht te wassen. Ik ben niet in de afgesloten ruimte geweest van het toilet. In de rookruimte is zoals u weet een scheidsrechter aanwezig die toezicht houdt. U moet weten dat ik namelijk een stelling net zo goed kan bestude- ren, zowel zonder als met een schaakbord.' Kurnosov geeft vervolgens een voor de scheidsrechter uitvoerige, onbegrij- pelijke uiteenzetting over de stelling bij de veertiende zet en de mogelijk- heden voor het vervolg van de partij: paard gaat naar, loper doet dit, dame gaat en pion etc. De scheidsrechter grijpt naar zijn hoofd, hij begrijpt niets van deze wartaal. De scheidsrechter: 'Ik neem aan dat u deze schaaktechnische beschrijving heeft gegeven voor uw tegenstander opdat hij begrijpt dat u zelf de zetten heeft onderzocht. Maar, eerlijk gezegd moet ik bekennen dat ik niets heb begrepen van die uiteenzetting van de stelling. Maar dat doet er niet toe. Het komt erop neer dat u ontkent vals te spelen. U zegt dat u in de rook- ruimte en op het toilet geen schaakcomputer heeft geraadpleegd. Voordat we verder gaan wil ik u vriendelijk verzoeken uw medewerking te verlenen. Uw vrijwillige medewerking daartoe is ook in uw eigen belang, omdat u zo uw onschuld kunt bewijzen. Zo verdwijnen lasterpraatjes eens en voor altijd uit de wereld. Ik ben namelijk onbevoegd u te fouilleren. Omdat uw tegen- stander een zeer ernstige beschuldiging heeft gedaan verzoek ik u vrijwillig de inhoud van uw zakken voor u op de tafel te leggen.' Kurnosov: 'Dat begrijp ik. Ik ben daartoe bereid.' Kurnosov legt de inhoud van zijn zakken op tafel: de pen, de aansteker, en het pakje sigaretten. De scheidsrechter bekijkt de spullen en constateert dat deze spullen geen geheime minischaakcomputer bevatten. En knikt. De scheidsrechter: 'Dit is alles? U heeft niet meer? Heeft u er bezwaar tegen indien ik u fouil- leer? Ik wijs u erop dat ik daartoe niet bevoegd bent, ik kan dit uitsluitend doen indien u daar vrijwillig toestemming voor geeft. En het zij herhaald uw vrijwillige medewerking kan leiden tot het smoren van lasterpraatjes over u.' Kurnosov: 'Ik heb niets te verbergen en het is ook in mijn belang dat er geen enkele twijfel bestaat dat ik sportief heb gespeeld. Ik geef u toestemming mij te fouilleren.' Vervolgens fouilleert de scheidsrechter Kurnosov. De scheidsrechter vindt niets. De scheidsrechter: 'Dank u wel voor uw vrijwillige medewerking. Mamediarov en ik hebben geconstateerd dat u geen computer of iets dergelijks bij u heeft. Mamedia- rov, u ziet het en u hoort het. Niets wijst erop dat Kurnosov vals heeft ge- speeld. Hij heeft geen computer bij zich, hij verklaart dat hij tweemaal naar het toilet is geweest om zijn gezicht te wassen, en dat hij voorts naar de rookruimte is geweest, dat hij met niemand over zijn stelling heeft gespro- ken en dat hij de stelling ook zonder een schaakbord kan bestuderen. Graag verneem ik uw reactie.' Mamediarov: 'Ik blijft het maar verdacht vinden dat Kurnosov vaak naar het toilet en de rookruimte is gegaan. Van een professionele schaker mag worden verwacht dat hij achter het bord blijft, en dat hij niet vaak opstaat.' De scheidsrechter: 'Dank u wel. Toch moet ik u erop wijzen dat de aanwijzingen van uw be- schuldigingen boterzacht zijn. Indien uw waarden en normen gelden, zijn veel schakers op toernooien verdacht. Daar komt bij dat op alle toernooien, ook hier in Moskou, spelers het recht hebben om tijdens een partij te roken in een bepaalde ruimte. En u gaat mij toch niet vertellen dat al die schakers frauderen? Mamediarov: 'Nee, zeker niet. Ik wacht uw beslissing af. Maar ik blijf het te verdacht vinden.' De scheidsrechter: 'Mamediarov, vindt u het nodig dat ik de getuigen van Kurnosov straks ga oproepen om te verifiëren wat Kurnosov heeft verklaard, namelijk dat hij met hen niet over zijn partij heeft gesproken?' Mamediarov: 'Neen, dat is niet nodig. Ik heb Kurnosov er niet van beschuldigd dat hij over zijn partij met anderen heeft gesproken.' De scheidsrechter: 'Dat is dan duidelijk. Kurnosov, u hoort het. Heeft u nog iets toe te voegen?' Kurnosov: 'Nee, met de hand op de FIDE-regels verklaar ik dat ik niet heb gefraudeerd. Ik heb tijdens de partij geen enkele hulp gehad van buitenaf.' 5.2 De beslissing De scheidsrechter: 'Dank u wel. Dan zal ik nu direct mijn beslissing geven. In de onderhavige zaak beschuldigt Mamediarov zijn tegenstander van vals spel. Dat is een hoogst ernstige beschuldiging. Het raakt de integriteit van de tegenstander, en is misschien met een verwijzing naar de actualiteit wel te vergelijken met de afwezigheid van vertrouwen in het bankwezen. Een scheidsrechter is verplicht zo'n beschuldiging direct tot op de bodem te onderzoeken. Hij schenkt aan deze zaak al zijn aandacht en laat de verdere voortgang van het toernooi over aan andere scheidsrechters. En zo die er niet zijn, moeten de spelers hun problemen zelf oplossen. Wat er ook van zij, onder geen enkel beding mag enige vorm van twijfel over de integriteit van een speler blijven rondzingen! Gebeurt dat wel ontstaat er internationale ophef en beschadigt dat de beide spelers, de betrokken scheidsrechter, de organisatie van het toernooi en de reputatie van het toernooi. Het brengt het schaakspel in diskrediet. Een scheidsrechter moet op het juiste moment prioriteiten weten te stellen, en belangrijke zaken van onbelangrijke zaken weten te scheiden. Vandaar dat het de taak van de scheidsrechter is direct actie te onderne- men. Dat heb ik gedaan door uw spel op de negentiende zet te onderbreken en u beiden te ontbieden op deze hoorzitting. Voorts heb ik u met elkaars verklaringen geconfronteerd om zo duidelijkheid te verkrijgen. Om met de deur in huis te vallen, naar mijn mening heeft Mamediarov zijn beschuldi- gingen op geen enkele wijze aannemelijk kunnen maken. Gebleken is dat Kurnosov geen schaakcomputer bij zich heeft, dat hij in een door de orga- nisatie aangewezen rookruimte is geweest. Voor de beschuldiging bestaat de allerverste verte geen aanwijzing, en zij is niet bewezen. Ik wijs dan ook de tussenkomst af. Het is een zeer ernstige beschuldiging die direct een aanval is op de integriteit van Kurnosov. Ik kan me voorstellen dat de concentratie bij u beiden na deze hoorzitting is ver- dwenen. Dit alles valt toe te rekenen aan Mamediarov, die met een onge- fundeerde beschuldiging is gekomen. Daarom verklaar ik de partij op grond van artikel 12.1 in verband met artikelen 12.7 en 13.4, sub d, van de FIDE-regels voor hem verloren. De uitslag Mamediarov - Kurnosov bepaal ik op 0 - 1. Voorts zal ik de toernooiorganisatie van mijn beslissing op de hoogte stellen. Of die organisatie een hogere straf zal opleggen door Mamediarov uit te sluiten van de rest van het toernooi is aan haar. Van die zijde ver- neemt u wellicht nader. Voorts attendeer ik u beiden erop dat tegen deze beslissing beroep kan wor- den aangetekend bij de commissie van beroep van het toernooi. Het vast recht daarvoor bedraagt € 200. Die commissie bestaat overigens uit uw collega spelers. Of deze samenstelling een gelukkige situatie is laat ik hier verder buiten beschouwing. Indien u beroep aantekent zullen zij oordelen of mijn beslissing al of niet juist is. Tot slot is de schriftelijke versie van deze beslissing openbaar. Deze wordt gepubliceerd op de website van het toernooi. Ik sluit de zitting.' © 2009 Pieter de Groot |
 VORIGE | VOLGENDE |
| GERELATEERD ARTIKEL |
|
Pieter de Groot: Het (vermeend) vals spelen met behulp van een computer Deel 1 Deel 2 |
|
WILT U REAGEREN? |
Pieter de Groot stelt een inhoudelijk reactie op de schaakrechtartikelen zeer op prijs. Natuurlijk kunt u ook vragen stellen over de behandelde onderwerpen. Pieter de Groot |
 |
