| ELF VRAGEN OVER NOTEREN |
|
Inleiding Bij deze vragen hoort het artikel 'Het weigeren een notatieformulier in te zien'. Hierna worden eerst enkele opvattingen gegeven van Gijssen, daarna elf vragen en tot slot enkele artikelen uit de FIDE-regels. Opvattingen Gijssen A. Jonas Magnussen uit Zweden vraagt zich af hoe te handelen indien een scheidsrechter onjuistheden bemerkt in een notatie. Bijvoorbeeld dat wit de zetten is gaan noteren in het veld voor zwart. In dat geval wijst Jonas de speler er in zijn eigen tijd op dat er een fout is gemaakt en dat hij in zijn eigen tijd de fout moet herstellen. Gijssen vindt dit een goede handelwijze. Het is de plicht van de scheids- rechter erop te letten dat de spelers de FIDE-regels naleven. En een van de regels luidt dat een speler de zetten juist moet noteren. Het komt soms voor dat een speler een zet vergeet te noteren of dat hij deze twee keer noteert. Als Gijssen dit ziet, informeert hij de speler op dit soort vergissingen. Vergelijk: Swiss Gambit, maart 2001 www.chesscafe.com  B. Een scheidsrechter moet regelmatig de notatieformulieren controleren op de juistheid van de genoteerde zetten, aldus Gijssen, mei 2001 'Paradise'. C. Een scheidsrechter moet bij het begin van de wedstrijd aankondigen dat de spelers verplicht zijn de zetten te noteren, zie Gijssen, augustus 2001, And the Talks Go On ... D. Gijssen, juli 2002 'Caller Waiting', signaleert een truc die zelfs op grootmeester niveau voorkomt. Hij refereert naar een geval dat 25 jaar geleden plaatsvond. Een speler schrijft tweemaal dezelfde zet op. Als zijn tegenstander dat ziet, doet die dat ook. Zodra de speler 40 zetten heeft genoteerd (inclusief de herhalingszetten) verlaat hij het bord voor een wandeling. De tegenstander doet een zet en brengt de klok van de speler in beweging. Als de vlag valt, claimt de tegenstander de winst en wijst erop dat de speler geen 40 zetten heeft gedaan. De scheidsrechter is het er mee eens, maar de speler tekent bezwaar aan. Uiteindelijk is de commissie van bezwaar het eens met de scheidsrechter, maar geeft de tegenstander een officiële waarschuwing. Naar het oordeel van de commissie was het gedrag van de speler onsportief. Volgens Gijssen is de handelwijze 'absoluut ongeoorloofd' en zodra een scheidsrechter dat ziet, moet hij onmiddellijk tussenbeide komen. Hij baseert dit op de artikelen 8.1 (het verplicht noteren van de zetten), 8.2 (notatieformulier moet zichtbaar zijn voor de scheidsrechter), 12.2 (notatieformulier moet gebruikt worden voor het noteren) en 13.1 (de scheidsrechter ziet er strikt op toe dat de regels worden nagekomen). Volgens Gijssen zijn deze vier artikelen overtuigend: 'artikel 8.1 luidt dat de zetten op de juiste manier moeten worden genoteerd, artikel 8.2 dat de scheidsrechter altijd het recht heeft het notatieformulier te inspecteren, artikel 12.2 dat de werkelijk gedane zetten genoteerd moeten worden en artikel 13.2 luidt dat een scheidsrechter aktief moet handelen indien een speler zich gedraagt in strijd met de FIDE-regels.' Gijssen voegt er wat aan toe: Het enige wat de speler kan claimen is dat de tegenstander niet de zetten heeft genoteerd op een manier zoals verwacht mag worden dat hij dat doet. Schaakrechtsvragen Hieronder staan elf vragen over noteren. Voor al deze vragen geldt het volgende. a. Eigenmachtig ingrijpen. De scheidsrechter ziet het onderstaande. Moet hij eigenmachtig ingrijpen? b. Ingrijpen op verzoek. De tegenstander roept de tussenkomst in van de scheidsrechter. Wat beslist hij? Vraag 1 Een speler noteert niet op de laatste regel in een kolom en gaat verder in de tweede kolom. Vraag 2 Een schaker schrijft tweemaal dezelfde zet op. Dit heet het noteren van een zogenoemde spookzet. Vraag 3 Een speler vergeet één of meer zetten te noteren. Vraag 4 Een speler noteert verkeerd. Bijvoorbeeld 1. Pg3 in plaats van 1. Pf3. Vraag 5 Een schaker noteert voordat hij de zet uitvoert. Vraag 6 Iemand noteert de lange notatie, bijvoorbeeld 1. Pg1-f3 in plaats van 1. Pf3. Vraag 7 Tegenwoordig is het heel modern dat Nederlandse schakers in het Russisch noteren, gebruik makend van het cyrillisch alfabet (o.a. Russisch, Oekraïens, Witrussisch). Voor de cijfers gebruiken zij de algebraïsche notatie. Vraag 8 Een speler begint de partij altijd 'in schoonschrift te schrijven', maar naarmate de partij vordert wordt zijn gepriegel steeds onleesbaarder. Vraag 9 Hans J.G. de Lange toont op het forum van www.utrechtschaak.nl een leuke notatie van Kortsjnoi. Het gaat om de partij Kortsjnoi - Rowson. N.B.: Over het noteren van Kortsjnoi op een ander toernooi geeft Tim Krabbé de volgende verklaring: 'Wegens pijn en kramp in zijn rechterhand, waarschijnlijk door reuma, werd hij vrijgesteld van het noteren van zijn zetten, maar hij kreeg dan wel tien minuten minder bedenktijd.'  Vraag 10 Uit de rubriek schaakhoekje, 23 maart 2003. 'Overigens was het vorige week in Oss ook al behoorlijk spannend. (...) In tijdnood gebeurde er van alles op en rond mijn bord. Een tegenstander die onjuist genoteerd had zorgde bij mij voor irritatie en dus ook voor verlies van concentratie. De irritatie werd er niet minder op toen hij in eerste instantie beweerde dat zijn notatie wel degelijk correct was en de aanwezige teamleider besloot om gewoon door te laten spelen. Na een en ander nagevraagd te hebben bij de arbiter, blijkt er overigens in een dergelijke situatie inderdaad doorgespeeld te moeten worden. Het ontbreken van de zetten ergens halverwege de partij dient dan na het vallen van een vlag te worden rechtgezet. Dat is dus het formele verhaal, leerzaam en goed om te weten voor in de toekomst. Maar even daarna zag ik dat mijn tegenstander ook de laatste paar zetten niet meer noteerde, en zoiets mocht ik dus wel degelijk direct constateren. Omdat mijn tegenstander nog voldoende tijd op de klok had was hij namelijk verplicht om te blijven noteren. Enfin ... ook dit leverde weer de nodige verwarring en consternatie op (mede omdat mijn tegenstander niet al te best bleek te horen ...). (...) Dat wat er rondom mijn bord met het noteren gebeurde was op het randje van reglementair of onreglementair. Daarover was nog discussie mogelijk.' Wat vindt u hiervan? Vraag 11 Tot slot. Verkeerd noteren bij afbreken partij. Tegenwoordig komt het afbreken van een partij niet of nauwelijks meer voor. Vandaar het volgende voorbeeld uit de schaakrechtgeschiedenis. Wit: Grootmeester X Zwart: Grootmeester Y Jaar van handeling 1989  Stelling na 61. ... Kc4 Voordat de envelop werd geopend, hebben deskundigen voorspeld dat het vervolg van de partij als volgt zal verlopen: 62. Th7 Txc5 63. Th4+ Kd5 64. Th5+ Kd6 65. Txc5 en wit wint. Als de envelop wordt geopend, leest de scheidsrechter dat grootmeester X heeft genoteerd 62. Tf2-a2 in plaats van 62. Tc7-h7. Bij het noteren heeft X het bord omgedraaid. Beide grootmeesters zijn niet elkaars vrienden. Wat oordeelt de scheids- rechter? Het wettelijk kader van FIDE-regels over noteren 8.1 Tijdens de partij is elke speler verplicht zijn eigen zetten en die van zijn tegenstander op de juiste wijze te noteren, zet na zet, zo duidelijk en leesbaar mogelijk, in de algebraïsche notatie (aanhangsel E), op het notatieformulier dat voor de wedstrijd is voorgeschreven.* Een speler mag een zet van zijn tegenstander beantwoorden alvorens die te noteren, als hij dit wenst. Hij moet zijn vorige zet opschrijven voordat hij een nieuwe doet. Het aanbieden van remise moet door beide spelers worden genoteerd (E12). Als een speler niet in staat is te noteren, dan wordt de hem toegewezen bedenktijd bij het begin van de partij zoveel verminderd als de arbiter juist acht. * Met ingang van 1 juli 2005 wordt na de eerste volzin ingevoegd: Het is verboden de zetten vooruit op te schrijven. Voorts Aanhangsel E van de FIDE-regels: Beschrijving van het Algebraïsch Systeem. E1. Elk stuk wordt aangeduid door de beginletter - een hoofdletter - van zijn naam, Voorbeelden: K = koning, D = dame, T = toren, L = loper en P = paard. E2. Een speler mag als eerste letter de letter gebruiken van de naam die gemeengoed is in zijn land. In gedrukte publicaties wordt het gebruik van figurines aanbevolen. (...) E7. Elke zet wordt aangeduid door: (a) de beginletter van het stuk, en (b) het veld van aankomst. Tussen (a) en (b) wordt geen koppelteken geplaatst. Voorbeelden: Le5, Pf3, Td1. Bij pionzetten wordt alleen het aankomstveld genoteerd. Voorbeelden: e5, d4, a5. E8. Wanneer een stuk slaat, wordt een x geplaatst tussen (a) de beginletter van het stuk, en (b) het veld van aankomst. Voorbeelden: Lxe5, Pxf3, Txd1. Wanneer een pion slaat, wordt niet alleen het aankomstveld opgeschreven, maar ook de lijn van vertrek. Voorbeelden: dxe5, gxf3, axb5. Als een pion en passant slaat, dan is het aankomstveld het veld waar de pion na deze zet staat en wordt e.p. aan de notatie toegevoegd. Voorbeeld exd6 e.p.. (...) Geef uw mening Laat het ons weten. Iedereen kan meedoen, ook de ouders/verzorgers van jeugdspelers, en bezoekers van de website van Botwinnik. Uw reacties - indien u dat aangeeft geanonimiseerd - worden zoveel moge- lijk verwerkt in een artikel dat in januari op deze pagina wordt geplaatst. Neem de uitdaging aan! Stuur uw oplossing vóór 31-12-2004 aan de auteur.  Pieter de Groot© 2004 Pieter de Groot |
 VORIGE | VOLGENDE |
| REACTIE BLIJLEVENS |
|
De reactie van Pim Blijlevens op het artikel: 'Het weigeren een notatieformulier in te zien'. Lees verder |
| REACTIE ROOSENDAAL |
|
De reactie van Eric Roosendaal op het artikel: 'Het weigeren een notatieformulier in te zien'. Lees verder |
| DE WET VAN CRUIJFF |
|
De schaakrechtsvraag van de december 2004 gaat over het noteren. Om de gedachten over de antwoorden te stimuleren dit artikel: 'Het weigeren een notatieformulier in te zien'. Lees verder |
|
WILT U REAGEREN? |
|
Pieter de Groot stelt een inhoudelijk reactie op de schaakrechtsvraag zeer op prijs. Neem de uitdaging aan. Let op! Iedereen kan meedoen.Pieter de Groot |
 |
