| DE ZAAK KIM VELDHUYSEN 1 |
|
Snelschaak en de kleur van de verwisselde loper. Als op een donderdagavond de jeugdspelers gezellig aan het schaken zijn, komt de coach van het Eerste snelschaakteam van Botwinnik, Hans Nagelkerke, naar me toe. Hij brengt verslag uit van de prestaties van zijn team in het afgelopen snelschaaktoernooi: 'Pieter, een beslissing van de scheidsrechter bij dat toernooi zit me dwars.' 'Het is Kim Veldhuysen overkomen. Haar tegenstander slaat haar paard dat op een wit veld staat met een loper die op een zwart veld staat. Dit kan natuurlijk niet. Bijna iedereen noemt zo'n zet een onreglementaire zet. Maar, omdat de FIDE-regels geen reglement zijn en dus een onreglemen- taire zet niet kan bestaan, noem jij zo'n zet: een ongeoorloofde zet.' Hij vervolgt: 'Nadat Kim's tegenstander de klok van Kim in gang heeft gezet, claimt Kim de winst. Echter, de scheidsrechter wijst haar claim af en oordeelt dat de stelling onmiddellijk teruggebracht moet worden naar die vooraf- gaand aan de ongeoorloofde zet. Daarna moet de partij vanuit deze stelling worden voortgezet, zo oordeelt hij. Mijn vraag aan jou is: Hoe kijkt volgens jou het schaakrecht tegen deze kwestie aan?' Ik vertel hem dat ik het een interessante zaak vind en dat de scheidsrechter integer heeft beslist. 'Maar zijn beslissing is fout. De kern van het misver- stand is dat de FIDE-regels voor zo'n geval verschillende regels kennen bij gewoon schaak en bij snelschaak,' leg ik hem uit, waarna ik stilsta bij die verschillen. 'Indien een scheidsrechter bij gewoon schaak oordeelt dat een ongeoor- loofde zet is gedaan, brengt hij de stelling inderdaad terug naar die voordat de ongeoorloofde zet werd gedaan. Vervolgens geeft de scheidsrechter de tegenstander twee minuten extra bedenktijd. Daarna wordt verder gespeeld. Als iemand driemaal een ongeoorloofde zet doet, is het spel afgelopen. De scheidsrechter is dan namelijk gedwongen de partij voor de overtreder verloren te verklaren. Vermoedelijk heeft de scheidsrechter in de zaak van Kim voor een deel aan deze regel gedacht,' verklaar ik. 'Bij snelschaak gelden echter andere regels,' leg ik uit. 'Als de speler na een ongeoorloofde zet de klok van de tegenstander in gang heeft gezet, is de tegenstander bevoegd de winst te claimen voor hij zelf een zet doet. Die tegenstander moet dus scherp opletten dat de overtreder eerst de klok van de tegenstander in gang brengt. Roept de tegenstander daarvoor al 'een ongeloorloofde zet!', dan kan de overtreder zijn zet nog herstellen.' Hans vindt deze afwijkende regel vreemd. 'Dat lijkt het ook wel, zo op het eerste gezicht,' stel ik hem aarzelend gerust: 'Om te begrijpen dat dat niet zo is, is het van belang te weten wat het idee is dat achter de regel schuilt.' 'Stel nu dat de regel voor het gewone schaak ook bij snelschaak van toepassing zou zijn. Wat zou een slimmerik doen als hij bij snelschaak in hevige tijdnood raakt?' Hier wacht ik even. Dan spreekt Hans plotseling enthousiast: 'Hij doet opzettelijk een ongeoorloofde zet!' Onmiddellijk maan ik hem tot stilte: 'Ssst'. Dit om de jeugdspelers niet te storen. Nog maar nauwelijks van zijn verbazing bekomen fluistert hij: 'De scheids- rechter moet dan geroepen worden, die de stelling terugbrengt zoals die voor de ongeoorloofde zet was. En kent de tegenstander twee minuten extra bedenktijd toe. Het voordeel voor de slimmerik is dat hij kan profiteren van het stilleggen van de partij: hij krijgt gelegenheid zijn stelling te doorgron- den! Dit geintje kan hij dus twee keer uithalen. Je kunt het vergelijken met het voetballen waar de buitenspelfuik regelmatig wordt toegepast.' Hans is opgetogen. 'Zie je!?' knik ik hem toe met een blik van twee mannen die wetenschap hebben van een groot geheim, 'daarom geldt voor snel- schaak een andere, zeg maar betere regel. Op grond van die regel had de scheidsrechter de partij voor Kim gewonnen moeten verklaren.' © 2003 Pieter de Groot |
 VORIGE | VOLGENDE |
| REGIO SNELSCHAAK |
|
Uitslagen regionale snelschaakkampioen- schappen 2003-2004. Lees verder  |
|
DE ZAAK KIM VELDHUYSEN 2 |
|
Artikel 'Snelschaak: de rol van de scheids- rechter bij bewijs- kwestie' door Pieter de Groot. Lees verder |
|
DE ZAAK KIM VELDHUYSEN 3 |
|
Artikel 'Snelschaak: een oude ongeoor- loofde zet' door Pieter de Groot. Lees verder |
| HULPSCHEIDSRECHTER |
|
Artikel 'De hulpscheids- rechter en zijn gevallen vlaggen' door Pieter de Groot. Vervolg op 'De zaak Kim Veldhuysen'. Lees verder |
|
WILT U REAGEREN? |
Pieter de Groot stelt een inhoudelijk reactie op de schaakrechtartikelen zeer op prijs. Natuurlijk kunt u ook vragen stellen over de behandelde onderwerpen. Pieter de Groot |
