| BLINDSCHAAK IN NICE |
 Van 15 tot 27 maart 2008 is het 17de Amber blindschaak en rapid schaak toernooi gehouden. Deze keer in Nice, de voorgaande jaren in Monaco. Het prijzengeld bedraagt € 216.000. De sponsor is Joop van Oosterom. De hoofdscheidsrechter is Gijssen. Elke dag worden er twee ronden gespeeld, de eerste ronde is een blind- schaakpartij en de tweede ronde een rapidpartij (25 minuten plus 10 secon- den per zet). De twaalf deelnemers zijn, in de volgorde van de eindstand bij blindschaak: Levon Aronian, Vladimir Kramnik, Alexander Morozevich, Viswanathan Anand, Magnus Carlsen, Peter Leko, Veselin Topalov, Vasily Ivanchuk, Sergey Karjakin, Loek van Wely, Shakhriyar Mamedyarov en Boris Gelfand. Bij blindschaak kijken de deelnemers naar een beeldscherm waarop een leeg schaakbord staat. Naast het bord staat de laatste zet vermeld. De spelers doen hun zet door met de muis de zet aan te klikken. Een kenmerk van blindschaak is dat spelers zich kunnen vergissen. In dit artikel geef ik daar voorbeelden van. Voorts een vraag van sportiviteit en tot slot een probleem voor een scheidsrechter. Overzicht van paragrafen 1. De vergissing (1) 2. De vergissing (2) 3. De vergissing (3) 4. Sportiviteit? 5. De vermeend gebrekkige computer 6. Geen handen schudden, opmerkelijke remiseclaim 7. De gouden munten op het bord 1. De vergissing (1) Wit: Sergey Karjakin (2732) Zwart: Viswanathan Anand (2799) Amber blindschaak Zesde ronde Nice, 21 maart 2008 Het commentaar is van ChessBase, zie 'Melody Amber' van 23 maart. 1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Le3 e5. Stelling:  'Een eerste crisis doet zich voor als wit speelt 7. Pf3. De spelers noteren hun zetten op een notebook van een computer. De te- genstander ziet deze in een algebraïsche notatie naast een leeg schaakbord (alleen de laatste zet wordt getoond). Zwart leest de zet van wit abusievelijk als 7. Pb3 en speelt verder met de verkeerde stelling in zijn hoofd. 7. ... Le6. Een aanval op het spookpaard op b3. 8. Pg5. Heeft wit zijn paard verplaatst van b3 naar g5?! Oeps, zwart begrijpt zijn fout. Gelukkig zijn daar geen ernstige gevolgen aan verbonden. 8. ... Pc6 9. Pxe6 fxe6 10. Lc4 Dd7 11. a4 Le7 12. 0-0 Tc8 13. De2 0-0 14. Tad1 Ld8 15. f4 exf4 16. Lxf4 Lb6+ 17. Kh1 Ld4 18. Lb3 Kh8 19. h3 Le5 20. Lxe5 Pxe5 21. Td4 De7 22. Tfd1?  Wit heeft zijn toren van de f-rij verplaatst en zwart slaat dodelijk toe: 22. ... Pfg4! 23. Kg1. Na 23. hxg4 Dh4+ verliest zwart in ieder geval zijn dame. Op dit moment wordt zwart met een tweede probleem geconfronteerd: hij overweegt 23. ... Pf2 maar kan zich niet meer herinneren of zijn toren nu wel of niet op f8 staat. Als dat niet zo is zou zijn voorgenomen zet eenvoudig leiden tot het verlies van een stuk. De wereldkampioen besluit geen risico te nemen en speelt veilig 23. ... Tf2. In een blindschaak partij heeft het doen van een ongeoorloofde zet geen akelige gevolgen: de speler doet eenvoudig een andere, geoorloofde zet. De zet van zwart is geoorloofd en vernietigend: 24. Dxf2 Pxf2 25. Kxf2 Td8 26. Kg1 g5 27. Pe2 g4 28. hxg4 Pxg4 29. e5 Dh4 0-1.' 2. De vergissing (2) Wit: Loek van Wely (2681) Zwart: Peter Leko (2753) Amber blindschaak Nice, 23 maart 2008 Achtste ronde Het commentaar is van ChessBase, zie 'Melody Amber' van 26 maart. 1. Pf3 c5 2. c4 Pf6 3. Pc3 e6 4. g3 b6 5. Lg2 Lb7 6. 0-0 Le7 7. Te1 d5 8. cxd5 Pxd5 9. e4 Pb4 10. d4 cxd4 11. Pxd4 P8c6 12. Pxc6 Dxd1 13. Txd1  'In deze stelling slaat zwart het paard terug met zijn loper. 13. ... Lxc6 14. e5 0-0 Abusievelijk denkt wit dat zwart het paard op de 13de zet heeft geslagen met het paard, en speelt zo de 'dodelijke zet' 15. Td7. Het zou een vorkzet zijn met de toren die twee lopers aanvalt. Zwart doet 15. ... Lxd7 0-1.' 3. De vergissing (3) Wit: Vladimir Kramnik (2766) Zwart: Viswanathan Anand (2779) Amber blindschaak Monaco, 20 maart 2007  28. ... Pd6? 29. Lxe6 Tf2?? Dat verliest onmiddellijk. 30. Txf2 1-0. Chess Base: De blindschaak partij tussen Kramnik en Anand liet de grootste blunder zien tot nu toe. In een remisestand, waar wit slechts een klein beetje beter staat, plaatst Anand zijn toren op f2. Hij denkt dat daar de toren van de tegenstan- der staat. Helaas voor hem staat de toren op f1. Dat wist Kramnik, zodat hij 30. Tf1xf2 doet. Anand geeft op. Zie ook: Voorvallen bij blindschaak  4. Sportiviteit? Wit: Boris Gelfand (2737) Zwart: Vladimir Kramnik (2799) Amber blindschaak Nice, 21 maart 2008 Zesde ronde Zie blog Susan Polgar  24. Dxe4?? Dit moet volgens Chess today en Susan Polgar een vergissing zijn met de muisklik. Wit bedoelde te spelen 24. Pxe4. Zwart wil niet op deze manier winnen en biedt remise aan. Remise. Sommige schrijvers op het forum van Susan Polgar zijn het ermee eens dat het een daad van sportiviteit is van zwart. Een ander meent dat het geen vergissing kan zijn geweest met de muis. Omdat de speler na het uitvoeren van de zet 'OK' moet aanklikken. Door dat niet te doen, kan hij zo een fout met de muis alsnog corrigeren. Anderen denken dat wit is vergeten dat er een pion stond op d5. En weer een ander vindt het juist van sportiviteit to- nen indien wit het remiseaanbod afwijst en de partij opgeeft. Overigens, als Kramnik de partij had gewonnen was hij kampioen geworden bij het blindschaak. 5. De vermeend gebrekkige computer Wit: Loek van Wely (2681) Zwart: Veselin Topalov (2780) Amber blindschaak Elfde ronde Nice, 26 maart 2008 ChessBase, zie 'Melody Amber' van 27 maart.  Links Loek van Wely en rechts Veselin Topalov. 1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. g3 La6 5. b3 Lb4+ 6. Ld2 Le7 7. Pc3 c6 8. e4 d5 9. Ld3 dxc4 10. bxc4 e5 11. Pe2 Pfd7 12. Lc3 0-0 13. Pxe5 Pxe5 14. dxe5 Pd7 15. 0-0 Pc5 16. Pd4 Pxd3 17. Pxc6 Pxf2 18. Txf2 Dxd1+ 19. Txd1 Lc5 20. Ld4 Tfc8 21. Lxc5 Txc6 22. La3 Lxc4 23. Tc2 b5 24. Td7 a5 25. Ld6 h5 26. Kf2 Ld5 27. Txc6 Lxc6 28. Tc7 Lxe4 29. e6 f6 30. a3 Ld5 31. e7 Kf7 32. Ke3 Le6 33. Kd4 Lg4 34. Kc3 g5 35. h4 gxh4 36. gxh4 Tc8 37. Txc8 Lxc8 38. Lc7 a4 39. Ld6 Ld7 40. Kd4. Stelling na 40. Kd4:  'Wit probeert op zijn 40ste zet zijn koning op e6 te plaatsen. Volgens hem biedt die zet hem winstkansen. Maar de computer blijft maar aangeven, dat deze keuze een 'ongeoorloofde zet' is. Wit vraagt zich af wat er aan de hand is, en besluit een andere zet te doen, 40. ... Le8. De partij gaat zo verder om in remise te eindigen.' 40. ... Le8 41. Kd5 Ld7 42. Lb4 Ke8 43. Kd6 Lg4 44. Kc6 Le2 45. Kd6 Lc4 46. Lc5 Lb3 ½ - ½. 'Na de partij vertelt Topalov aan de scheidsrechter wat er is gebeurd. De hulpscheidsrechter bevestigt dat hij heeft gezien dat Topalov heeft gepro- beerd te spelen 40. ... Ke6. Maar in plaats van om maatregelen te nemen, laat Topalov het het er bij zitten. In het licht van dit bewijs biedt de hoofd- scheidsrechter Topalov aan de partij opnieuw te spelen. Maar Topalov geeft er de voorkeur aan de beslissing te laten zoals zij luidt,' aldus ChessBase. Naar mijn mening kan achteraf een speler niet de tussenkomst van de scheidsrechter inroepen. Een speler moet dat doen op het moment dat het probleem bestaat, en voordat hij een zet doet. In dit geval voordat Topalov zijn 40ste zet doet. Door die tussenkomst niet tijdig in te roepen verspeelt hij zijn recht op tussenkomst. Twee wegen leiden tot deze conclusie. De eerste weg is redeneren via artikel 12.1, het verbod het schaakspel in diskrediet te brengen. Door na zijn 40ste zet stilzwijgend verder te spelen heeft Topalov zijn tegenstander voor de gek gehouden als hij na afloop protesteert. Dit is onsportief gedrag jegens zijn tegenstander. Als deze redenering niet overtuigend is moet de tweede route gevolgd wor- den. Het gaat om een geval dat niet is geregeld in de FIDE-regels. Voor de oplossing daarvan moet op grond van het Voorwoord aansluiting worden gezocht bij wel in de FIDE-regels geregelde gevallen. Artikel 4.7 geeft een regel die naar analogie toegepast kan worden. 'Een speler verspeelt zijn recht op een claim tegen een overtreding door zijn tegenstander van artikel 4.3 of 4.4, als hij met opzet een stuk aanraakt'. Schakers moeten mondiger worden. Zij moeten leren hun hand op te steken als er een probleem is. Daar is een scheidsrechter voor, voor het oplossen van een probleem als zich dat voor doet. Bovendien kan de hoofdscheidsrechter niet aanbieden een nieuwe partij te spelen zonder eerst de zienswijze in te winnen van de tegenstander. Als de hoofdscheidsrechter dat niet heeft gedaan, is het aanbod van de scheids- rechter om formele, 'procedurele' redenen onjuist. Voorts is de verklaring van de hulpscheidsrechter merkwaardig. Zoals op utrechtschaak iemand schrijft: 'Kon de hulpscheidsrechter dan zien dat de zet legaal was en het apparaat dus een fout maakte?' De hulpscheidsrechter moet over haviksogen beschikken wil hij op afstand kunnen lezen wat een schaker aanklikt op zijn laptop. De hulpscheidsrechter heeft m.i. wel wat uit te leggen. Stel nu dat Topalov akkoord gaat met een nieuwe partij. Kan Loek van Wely weigeren te spelen? Indien het toernooireglement voorziet in de mogelijk- heid van het aantekenen van bezwaar kan hij bezwaar maken. Als het re- glement daarin niet voorziet, zou ik menen, moet de scheidsrechter zijn beslissing op verzoek kunnen herzien. Indien dat niet lukt, geldt artikel 13, derde lid, laatste volzin. 'Hij (d.i. de scheidsrechter, PdeG) moet erop toezien dat door hem genomen beslissingen worden uitgevoerd, en de spelers zono- dig bestraffen.' De beslissing gaat dan wel de geschiedenis in als omstreden. En de partij die wordt gespeeld is voor beide spelers niet leuk. Overigens, denk ik dat Topalov er helemaal niet op uit was om de partij op-nieuw te spelen. Hij wilde kenbaar maken dat er iets vreemds aan de hand is met zijn computer. Om zo herhaling in de toekomst te voorkomen. De sfeer van het toernooi in Nice is er wellicht niet naar om te problemati- seren. Doet een speler dat wel heeft dat wellicht gevolgen voor toekomstige uitnodigingen. Daardoor komt sportiviteit meer voorop te staan. Dat is een goede zaak. 6. Geen handen schudden, opmerkelijke remiseclaim  To shake or not to shake. Wit: Veselin Topalov (2780) Zwart: Vladimir Kramnik (2799) Amber blindschaak Nice, 20 maart 2008 Vijfde ronde ChessBase, zie 'Melody Amber' van 20 maart. 'De partij tussen Veselin Topalov en Vladimir Kramnik begint zonder het handen schudden met een Petroff verdediging. Wit krijgt een klein voordeel, maar de partij eindigt in remise wegens een driemaal dezelfde stelling. Dit bespaart de spelers de moeilijke uitweg te vinden een hoffelijke methode te vinden om remise overeen te komen. Ze kijken beiden in de richting van de scheidsrechter, alle drie knikken hun hoofd, en dat is het,' aldus ChessBase. 1. e4 e5 2. Pf3 Pf6 3. Pxe5 d6 4. Pf3 Pxe4 5. d4 d5 6. Ld3 Pc6 7. 0-0 Le7 8. Pc3 Pxc3 9. bxc3 Lg4 10. Te1 0-0 11. Lf4 Lh5 12. Tb1 Tb8 13. h3 Ld6 14. Lxd6 Dxd6 15. Te3 f6 16. Dd2 Tfe8 17. Ph4 Txe3 18. Dxe3 Te8 19. Dd2 Pd8 20. Pf5 Dd7 21. Df4 Lg6 22. h4 Kh8 23. Dg4 Df7 24. Df3 b6 25. g3 Pb7 26. Kg2 Lxf5 27. Dxf5 g6 28. Df3 Pd6 29. h5 g5 30. g4 De6 31. h6 Te7 32. Th1 Kg8 33. Dd1 c6 34. Th3 (eerste maal stelling):  34. ... De1 35. Df3 De6 36. Dd1 (tweede maal) De1 37. Df3 De6 38. Dd1 (derde maal) ½ - ½. Opmerkelijk is de manier waarop de remise tot stand komt. Op grond van artikel 9.2 moet de speler die aan zet is claimen. Indien wit remise wil clai- men moet hij de zet niet uitvoeren, maar de klokken stilzetten, de tussen- komst van de scheidsrechter inroepen en hem meedelen dat hij van plan is 38. Dd1 te doen. Pas als de scheidsrechter akkoord is, is de partij remise. Indien zwart op de 38ste zet remise wil claimen moet hij de klokken stil- zetten en de tussenkomst van de scheidsrechter inroepen, etc. Wat hier aan de hand is, is geen claimen. Er is geen tegenspraak. De spelers bestrijden namelijk niet dat de stelling driemaal dezelfde is. Daardoor komt een scheidsrechter niet toe aan het beoordelen van de claim. Hij past artikel 9.1 onder c toe. 'Een remiseclaim overeenkomstig de artikelen 9.2, 9.3 of 10.2 wordt als een remiseaanbod beschouwd.' Daarom mag de scheidsrech- ter goedkeurend terugknikken als beide spelers knikken. En ook indien de stelling niet driemaal dezelfde is, voeg ik er aan toe. Dit voorval is een illustratie voor scheidsrechters om altijd eerst de spelers zelf de gelegenheid te geven te beoordelen of de stelling driemaal dezelfde is geweest. Pas als de ander ontkent, is er sprake van claimen. Vanaf dat moment is er een taak weggelegd voor de scheidsrechter. 7. De gouden munten op het bord Wit: Vladimir Kramnik (2799) Zwart: Anand (2799) Amber blindschaak Nice, 15 maart 2008 Eerste ronde  Zwart is aan zet. In Nice vindt men de zet die zwart doet heel mooi. En wordt de uitdrukking gehoord dat - zoals in het verleden gebeurde - toeschouwers gouden muntstukken op het bord horen te gooien. Hoe maakt zwart de partij af? Bekijk het antwoord © 2008 Pieter de Groot |
 VORIGE | VOLGENDE |
|
WILT U REAGEREN? |
Pieter de Groot stelt een inhoudelijk reactie op de schaakrechtartikelen zeer op prijs. Natuurlijk kunt u ook vragen stellen over de behandelde onderwerpen. Pieter de Groot |
