HOME     SCHAAKRECHT     PIETER DE GROOT
DE LIPPENZALF-ZAAK. DEEL 1
De lippenzalf-zaak is een zaak over behoorlijkheid. Eén grootmeester uit Frankrijk en twee internationaal meesters uit Litouwen beschuldigen de twin-
tigjarige Anna Rudolf uit Hongarije van vals spelen. Haar lippenzalf zou in verbinding staan met de schaakcomputer Rybka. Via de lippenzalf zou zij hulp van buiten hebben gekregen. Al deze informatie staat op Chessdom.
Lees verder  

In deel 2 zal ik mijn commentaar geven. Want, er valt over deze zaak veel te schrijven.

Overzicht van paragrafen:
1. De zaak-Anna Rudolf
2. De verklaring van de hoofdscheidsrechter
3. De verklaring van Bauer
4. De verklaring van Anna's coach
5. Vragen aan de FIDE
6. Het antwoord van de FIDE
7. De conclusie op internet
8. Interview Anna Rudolf
9. Officiële verklaring van Anna Rudolf
10. Klacht bij de FIDE ethische commissie


1. De zaak-Anna Rudolf

Van 26 t/m 30 december 2007 is in Vandoeuvre, een stadje in de Lotharin-
gen, Frankrijk, het vierde Open Internationale Vandoeuvre-lès-Nancy ge-
houden. Aan het toernooi doen 107 deelnemers mee uit elf verschillende landen. De twintigjarige Hongaarse Anna Rudolf (2273), die ook de Van-
doeuvre schaakclub vertegenwoordigt, zal daar een norm behalen voor internationaal meester en een norm voor grootmeester bij de vrouwen.



Anna Rudolf


Na de derde ronde staat Anna verrassend met 3 uit 3 boven aan de ranglijst. Een ooggetuige verklaart dat direct na de derde ronde de Litouwse schaker IM Oleg Krivonosov (2418) Anna ervan beschuldigt Fritz te gebruiken tijdens de partij. Voor zijn bewering levert hij geen enkele logische verklaring, of enig bewijs. De volgende dag krijgt hij bijval van GM Vladimir Lazarev uit Frankrijk (2488) en IM Ilmars Starostits uit Litouwen (2511).

Zij allen beschuldigden Anna van het gebruik van Rybka. De drie spelers verklaren dat Anne te vaak naar het toilet gaat en dat haar tas een geheim internet verbinding heeft. Om preciezer te zijn, verklaren zij 'dat de geheime internet verbinding de beste zetten doorgeeft met behulp van de lippenzalf van Anna.'

In de laatste ronde moet Anna tegen de Litouwer Starostist spelen. Anna staat op dat moment een half punt voor Starostist. Om kampioen te worden heeft zij voldoende aan remise. Starostits vraagt de scheidsrechter of hij de tas van Anna wil controleren en deze in beslag wil nemen. Bovendien mag zij niet meer haar lippenzalf gebruiken, of de speelruimte verlaten zonder toestemming van de scheidsrechter. 'Het is duidelijk dat Anna moreel werd vernietigd, vooral toen Starostits weigerde haar hand te schudden. En nog steeds bewees zij tijdens de hele partij dat zij sterk en mooi speelde, zelfs toen zij verloor,' aldus de ooggetuige.

De ooggetuige: 'Anna Rudolf leed erg onder deze beschuldigingen. Na de laatste partij verliet zij huilend de zaal en verscheen niet in de ruimte voor spelers. Mensen probeerden haar gerust te stellen, zoals iedereen de on-
eerlijke aanvallen tegen haar had gezien in de laatste ronde. Maar ze was nog steeds ontdaan en kon niet geloven dat haar dit was overkomen.

Bij de prijsuitreiking legde de voorzitter van de Vandoeuvre schaak club, Gérard Simon, aan de toeschouwers uit dat Anna een slachtoffer van een conflict was dat werd geschapen om haar tijdens de laatste ronde uit haar concentratie te halen. 'Je had het applaus eens moeten horen,' vertelde de ooggetuige aan de journalist van Chessdom, 'dat duurde wel vijf minuten!'

Toch is de zaak nog niet afgelopen. Krivonosov heeft aangekondigd dat hij Anna opnieuw zal beschuldigen, en dan in Cappelle la Grande, waar zij elkaar weer zullen ontmoeten.

Op diverse internationale schaakfora (o.a. Chessdom, Chessvibes, Suzan Polgar) is over deze zaak geschreven.


top  


2. De verklaring van de hoofdscheidsrechter

De verklaring van de hoofdscheidsrechter, Eric Delmotte:
'Anna speelde een goed toernooi en zij is een erg goede speelster. Zij is ie-
mand die tijdens haar partij veel loopt, maar er zijn veel spelers die dat ook doen. Cedric Paci vroeg me te komen om een kwestie te bespreken met GM Vladimir Lazarev, die me vertelde dat sommige spelers twijfels hebben over het gedrag van Anna. Hij vroeg me haar te onderzoeken en dat heb ik met een collega van mij gedaan. Maar op geen enkele moment hebben we iets verdachts gezien in haar zetten. We probeerden ook haar partijen te analy-
seren met enkele sterke spelers en een computer. En na deze analyse ver-
telde niemand mij dat hij twijfels had.

De spelers uit Litouwen hebben het recht sommige twijfels te uiten, maar zij hebben niet het recht te handelen zoals zij in de laatste ronde deden door haar vlak voor de partij op directe wijze te beschuldigen zonder enig bewijs nadat wij de zaak hadden behandeld. Iedereen moet alles in het werk stellen de paranoia van vals spelen te vermijden, omdat het niet goed is voor het 'klimaat' op toernooien,' aldus de hoofdscheidsrechter.


3. De verklaring van Bauer

In de tweede ronde verslaat Anna GM Christian Bauer (2634). Bauer verklaart dat hij niet de indruk heeft gehad dat Anna tijdens hun partij hulp van buitenaf heeft gehad. Toen hij hoorde van de beschuldigingen heeft hij met enkele collega's de partijen van Anna nagespeeld. 'Het was erg duidelijk dat zij haar eigen zetten speelde, dus werden mijn twijfels weggenomen,' aldus Bauer.



Anna Rudolf tegen Christian Bauer


Over zijn eigen partij tegen Anna verklaart Bauer: 'Om kort te zijn, het spel was de eerste 25 tot 30 zetten in evenwicht. Daarna verloor ik aan het eind een pion die mijn tegenstander op verstandige wijze sloeg. We waren de laatste 20 zetten in tijdnood en konden het bord niet verlaten. Hoewel de stelling op dat moment niet te moeilijk was, speelde Anna de partij foutloos en verdiende terecht de overwinning.'

Bauer vindt het moeilijk te reageren op de personen die de beschuldiging hebben geuit. Of zij probeerden het jonge meisje storen, dat niet netjes is, of zij geloofden echt dat Anna vals speelde. Bauer kent Lazarev een beetje. Het feit dat hij in de zevende ronde snel remise aanbood in zijn partij tegen Anna 'lijkt erop te bewijzen dat hij echt geloofde dat zij hulp van buiten ont-
ving.

Daar komt bij dat ook andere titelspelers geloofden dat Anna vals speelde. Zij vonden het vreemd dat zij 'zo vaak', zo meenden zij, buiten de speelzaal was. Een andere reden is dat zij tussen de juli-lijst en die van oktober 40 rating punten heeft verloren. Al met al begrijp ik hun gedrag, hoewel ik hun twijfels niet deel etc., denk ik dat zij echt geloofden dat Anna vals speelde,' aldus Bauer.


4. De verklaring van Anna's coach

De coach van Anna Rudolf, Ben Purton, verklaart het volgende: 'Anna Rudolf is onze vrouwelijke speelster. Het meest trieste is dat zij de enige speler van ons team is die als laatste zo'n immoreel gedrag zou vertonen. Veruit onze meest prettige speelster. Indien de heer Krivonosov en co niet hun excuses aanbieden zijn we verplicht wat te doen. Het feit dat de heer Krivonosov haar op Cappelle la Grande wil treiteren is erg storend. FIDE moet daar wat aan doen!' aldus de coach.


top  


5. Vragen aan de FIDE

Naar aanleiding van dit voorval rijzen de volgende vragen:
a. Kan iets gedaan worden aan het gedrag Starostits die weigert de hand van Anna te schudden?
b. Kan het valselijk beschuldigen van iemand gestraft worden op grond van de FIDE-regels?
c. Als een speler in een situatie terecht kom als Anna, waar kan hij dan zijn rechten vinden tijdens het toernooi?
d. Indien iemand een reglementaire nul ontvangt omdat hij weigert de hand van de tegenstander te schudden, verandert dat de stand?
e. Wat is vandaag de dag gevaarlijker: vals spelen of de paranoia over vals spelen?

Deze vragen heeft de heer Geoffrey Borg van CEO van Global Chess gesteld aan het bureau van de FIDE. Het antwoord komt zeer snel, zie de volgende paragraaf.


6. Het antwoord van de FIDE

Het antwoord van de algemeen directeur van de FIDE, David Jarrett, aan Geoffrey Borg.
Lees verder  

'Met betrekking tot uw e-mail van Geoffrey Borg over het bovengenoemde toernooi, treft u hierbij aan de link naar de FIDE ethische code.
Lees verder  

Indien een speler meent dat hij op grond van deze code een klacht heeft, kan hij deze richten tot het FIDE secretariaat op 'office@fide.com' die deze zal doorsturen naar de Ethische commissie.

De FIDE-regels zijn nog niet gewijzigd over het weigeren van spelers elkaar een hand te geven. Deze zaak is in Antalya besproken in de Ethische com-
missie en in de raad van scheidsrechter maar heeft nog niet tot een besluit geleid. De zaak moet nog verder worden bestudeerd.'

Het is een standaard antwoord met weinig informatie. Toch verbinden som-
migen daar grote conclusies aan, zie de volgende paragraaf.


7. Conclusie op internet

Naar aanleiding van de vragen en het antwoord van de FIDE trekt men op Chessdom de volgende conclusies.

'Het is eenvoudig en duidelijk. Het antwoord op sommige van de vragen laat geen ruimte voor twijfel. Er zijn verschillende schendingen van de FIDE ethi-
sche code in de zaak van Anna Rudolf.

In de eerste plaats is haar ontnomen het 'eerlijk spel en sportiviteit' zoals vermeld in de Inleiding op punt 1.1 (van de ethische code). En punt 1.2 vervolgt: 'in de meeste gevallen zegt het gezonde verstand de deelnemers wat de gedragsnormen zijn die in acht genomen moeten worden. Algemeen en niet bijzonder zal iemand zeggen, maar dit is slechts de inleiding. Punt 2.2.4 verduidelijkt de schending als: 'Nalatig in het opvolgen van de nor-
male, geaccepteerde standaarden van beleefdheid en schaak etiquette. Wangedrag van iemand dat in het algemeen onaanvaardbaar is volgens normale, sociale standaarden.'

Nu er een actieve FIDE ethische commissie bestaat zou dit geen probleem moeten geven. De regels geven zelfs een oplossing voor het weigeren de hand te schudden, dat 'werd gediscussieerd in Antalya maar daar is geen definitieve beslissing genomen'. Volgens punt 2.2.4 is er een schending en een verdere aanvulling door de Ethische code is niet nodig. Aan deze mo-
gelijke punten kan worden toegevoegd 3.6 'intimiderend gedrag' dat moet leiden tot een snelle beslissing,' zo meent men op internet.


top  


8. Interview Anna Rudolf

Uit het interview met Anna Rudolf met Chessdom.com:

Anna: 'Ja, daar was een 'trio' dat eenvoudigweg niet kon geloven dat ik zonder hulp speelde en dat me beschuldigde van vals spelen. De namen van het trio: IM Oleg Krivonosov, GM Vladimir Lazarev and IM Ilmars Starostits. Zij weten werkelijk niet op wat voor manier ik vals speel, maar zij weten 'zeker' dat ik vals speel. Krivonosov vertelt verhalen over tegenwoordige high-technology, en zo hoorde ik dat mijn lippenzalf het meest verdachte voorwerp was.'

Vraag: Lippenzalf technologie? Dat klinkt belachelijk ... Gelooft een klein kind zoiets?

Anna: 'Ja, belachelijk inderdaad. Ik ga gewoonlijk van het bord als het niet mijn beurt is om te zetten. Ik vind het prettig om in de frisse lucht te zijn en ook om mijn gezicht te wassen. Bovendien speelde ik mijn meeste partijen op de bühne, partijen die op het scherm staan, zodoende hoef ik niet naar het bord te kijken om naar mijn stelling te kijken. En ja, de lippenzalf is al-
tijd bij me. Lieve help, pas op, Rybka zit erin verstopt!'

Vraag: Dus waren het alleen maar gesprekken, of volgden er ook nog daden?

Anna: 'Net voor het begin van de negende ronde vertelde de scheidsrechter mij dat er enkele spelers waren die stelden dat ik enige hulp 'van buiten' ontving. Ik moest hem mijn tas afgeven en deze achterlaten bij de tafel van de scheidsrechter gedurende de hele partij. Ik mocht alleen die dingen mee-
nemen die 'gecontroleerd' waren. Mijn kleine lippenzalf doosje werd in het bijzonder onderzocht.

De zaken werden zelfs nog belachelijker toen mijn tegenstander kwam.
Ik stak mijn hand naar hem uit, maar die wilde hij niet schudden. Het was als een groet bedoeld, dus dacht ik dat hij het niet nodig vindt de hand van vrouwen te schudden. Toen de scheidsrechter aangaf de klokken aan te zetten, stak ik opnieuw mijn hand uit, maar hij weigerde die te schudden.

Ik vroeg hem waarom en hij antwoordde: 'Je speelt niet eerlijk'. 'Speel ik niet eerlijk?' vroeg ik verbaasd. 'Ja, dat is zo,' antwoordde hij. Het veroor-
zaakte een erg 'aangename' sfeer voor de partij. De partij zelf was ook belachelijk. Hij speelde een 'anti-machine' systeem: e6-d6-b6-g6. Ook, als hij zag dat ik opstond, probeerde hij zo snel mogelijk een zet te doen, om me niet weg te laten gaan.

Ik probeerde het gesprek voorafgaande aan de partij te vergeten, maar dat lukte nauwelijks en ik kon me niet echt concentreren. Uiteindelijk blunderde ik in een gelijke stelling. Tot mijn verrassing aanvaardde hij mijn handdruk toen ik opgaf. Misschien juist vanwege mijn verlies bewees ik dat ik in die partij - alleen in die - helemaal niet vals speelde. Ik huilde niet om de uit-
slag, maar om de manier waarop zij het deden.'

Vraag: Ze willen hun daden op het volgende toernooi herhalen.

Anna: 'Ja, ik heb van deze gekkigheid gehoord. Ze weten dat ik ga spelen in het Cappelle la Grande Open, dus heeft Krivonosov me beloofd dat hij me daar ook gaat beschuldigen. Het toernooi is nog niet begonnen en ik heb al vals gespeeld. Ik wil de heer Krivonosov graag een beetje helpen bij zijn werk. Ik laat iedereen weten dat ik een erg slecht geweten heb en een ge-
vaarlijk meisje ben, dat de sterkste machines gebruikt in de vorm van een lippenzalf!' aldus Anna.


9. Officiële verklaring van Anna Rudolf

Anna Rudolf heeft de volgende verklaring gezonden naar Chessdom:

'Sinds het artikel over mijn verhaal op het Vandoeuvre Open op Chessdom is verschenen, heb ik veel reacties met commentaar ontvangen. Korte boodschappen van schaakspelers die ik ken, maar ook steun op vele blogs en sites geschreven door mensen van wie ik nog nooit had gehoord. Ik ben hen zeer dankbaar, het is goed te ontdekken hoeveel mensen mij steunen en het gedrag van de beschuldigers beoordelen.

Wat betreft dit gedrag ben ik het helemaal eens met de heer Bauer dat het enigszins begrijpelijk is als men echt denkt dat ik vals heb gespeeld. Maar ik begrijp niet waarom zij mij blijven beschuldigen en waarom zij een klacht indienen bij de scheidsrechter vlak voor de laatste ronde, als mijn partijen onderzocht zijn na de vierde ronde en zij niet 'te veel overeenkomsten met de machine' hebben laten zien. Dat ik jonger ben, een vrouw, en ook een 'lage rating' heb, kan niet dienen voor bewijs voor vals spel, denk ik.

En voor diegenen die niet begrijpen hoe ik 'in twee maanden tijd heb leren schaken', zeg ik graag dat ja, ik heb partijen verloren van spelers met een rating van 2000 en ik heb veel rating punten verloren op het Wereld jeugd-
kampioenschap 2007. Dat was het slechtste toernooi van mijn leven tot nu toe. Maar zij hadden ook naar andere toernooien kunnen kijken, bijvoor-
beeld het zelfde wereldkampioenschap maar dan van 2006 (5-8ste plaats) of het Europese Vrouwenkampioenschap van 2007 (dubbele grootmeesternorm bij de vrouwen).

Toen mijn schaakbond (de Hongaarse schaakbond) van mijn verhaal ver-
nam op Chessdom.com waren zij zeer geschokt en hebben direct met mij contact opgenomen. Ze beloofden mij te steunen en ze zullen zelf een klacht indienen bij de FIDE ethische commissie,' aldus de verklaring van Anna.


10. Klacht bij de FIDE ethische commissie

Op 15 januari 2008 heeft de Hongaarse Schaakbond een klacht ingediend bij de FIDE ethische commissie. De klacht luidt:

'Namens de Hongaarse Schaakbond protesteer ik ten stelligste tegen het onethische gedrag van de schakers Oleg Krivonosov, Vladimir Lazarev en Ilmars Starostits op het Vandoeuvre Open. Hun oneerlijke aanvallen tegen mevrouw Anna Rudolf laat hun vooroordeel zien tegen een vrouwelijke schaakster en een schending van de FIDE ethische code. De tegenstander van mevrouw Anna Rudolf weigerde zelfs haar hand voor het begin van de partij in de laatste ronde te schudden.

Gedurende het hele toernooi ontnamen ze mevrouw Rudolf de mogelijkheid zich te concentreren op de partijen door haar voortdurend te beschuldigen van vals spel. Deze bovengenoemde 'heren' hebben geen enkel bewijs voor hun beschuldiging gegeven. Echter, zij toonden een buitengewoon brede kennis van methoden van vals spel (bron: Ugly story at Vandoeuvre Open, http://www.chessdom.com/news/anna-rudolf)

Ik verklaar dat mevrouw Anna Rudolf al vijftien jaar schaakt en er zelfs nooit een begin van een teken van oneerlijk spel is geweest of een gebruik van analyse programma's tijdens haar spel op schaaktoernooien.

Wij menen dat schaakpartijen op het bord moeten worden gespeeld in over-
eenstemming met de FIDE-regels waarbij beschuldigingen en psychologische druk op de tegenstander moeten worden vermeden.

Als gevolg van dit onaanvaardbare gedrag van de bovengenoemde schakers doen we een klemmend beroep op de FIDE ethische commissie om de zaak te onderzoeken en het gedrag van de bovengenoemde spelers als onethisch te bestempelen om zo een vredige sfeer te scheppen voor mevrouw Anna Rudolf op het Cappelle la Grande in februari 2008.

Zsolt Korpics FM, IA, IO, secretaris-generaal
Peter Rajcsanyi, FIDE-delegatielid.'


© 2008  Pieter de Groot

top  

vorig artikel schaakrechtVORIGE | VOLGENDEvolgend artikel schaakrecht
WILT U REAGEREN?
Pieter de Groot stelt een inhoudelijk reactie op de schaakrechtartikelen zeer op prijs. Natuurlijk kunt u ook vragen stellen over de behandelde onderwerpen.

mailPieter de Groot