HOME     SCHAAKRECHT     PIETER DE GROOT
EEN TRAGISCH REMISEAAANBOD
In Rijswijk zijn op 25, 26, 27 en 28 mei 2006 de Nederlandse kampioen-
schappen t/m 12 jaar gehouden. Voor de winnaar geldt dat hij zich boven-
dien mag kwalificeren voor het wereldkampioenschap t/m 12 jaar dat in Georgië wordt gehouden. En voor de nummer twee geldt dat hij mee mag doen aan het Europees kampioenschap t/m 12 jaar in Montenegro.

De eindstand is op 27 mei:
1. en 2. Robin van Kampen uit Bussum en Arthur Pijpers elk 7 uit 9;
5. Hugo ten Hertog uit Utrecht 6½ uit 9;
18. Roger Meng 5 uit 9;
22. Thom Beeren 5 uit 9.

Op zondag 28 mei moeten Robin en Arthur in een barrage uitmaken wie van hen Nederlands kampioen wordt. In de tijdnoodfase wint Robin. Hij plaatst zich voor Georgië. En Arthur voor het Europees Kampioenschap in Herceg Novi in Montenegro, dat gehouden wordt van 9 t/m 20 september. We wen-
sen beide spelers veel succes.

Het toernooi doet denken aan het Nederlands Kampioenschap 2005 dat ook in Rijswijk is gehouden. Hugo ten Hertog eindigt samen met Arthur Pijpers als nummer 1. In een vreselijk spannende barrage waarin drie van de vier partijen eindigen in remise, wint Hugo de vierde partij. In verband met de vakanties komen de spelers overeen dat Hugo naar het Europees kampi-
oenschap gaat in Herceg Novi in Servië-Montenegro en Arthur naar het wereldkampioenschap in Belfort, Frankrijk. Aan dat toernooi doen 1100 schakers mee. Arthur haalt 5 punten uit 11 partijen.


In de voormalige Sovjet-Unie in 1990 in een stad die tegenwoordig Sint-Petersburg heet, is de volgende partij gehouden voor het kwalificatietoer-
nooi voor het wereldkampioenschap t/m 12 jaar. Het is het tragische remiseaanbod.


Een remiseaanbod bij vergissing

Wit: Sergei Mowsesian (Armenië)
Zwart: Luzkans
USSR-kwalificatietoernooi voor jeugdwereldkampioenschap t/m 12 jaar
Leningrad 1990
Schach Magazin 64, 1990, blz. 470

Stelling na de 125e zet van zwart:




Wit bereikt eindelijk een veel belovende winststelling. Het vervolg: 126. Kc5! Ka4 127. Lc4 Ka3 128 Tb3+ Ka4 en de spelers komen remise overeen. Hoe is dat mogelijk? De stelling is namelijk gewonnen voor wit: 129. Tc3 (dreigt Lb5 gevolgd door Ta3 mat) 129. ... Tb2 130. Tc1 gevolgd door Ta1. Dit alles heeft wit al lange tijd eerder voorzien. Waarom remise?

De reden voor de remiseclaim. Uit Schach Magazin: 'De laatste afruil is op de 62e zet gebeurd. De FIDE-regels voor het eindspel toren en loper tegen toren schrijven een winstvoering voor in maximaal 75 zetten. Wit had dus in deze partij op zijn laatst op de 137e zet moeten winnen, wat niet zo moeilijk is (zie hierboven).

Echter, de 11 jarige witspeler maakte een telfout: hij rekende 62 + 75 = 127 (?!), wierp een blik op zijn notatieformulier en stelde vast dat de 127e zet inmiddels was gedaan en bood remise aan! Had wit deze stelling gewonnen had hij een halve punt meer gehad dan de winnaar en had hij het kwalifica-
tietoernooi gewonnen. Hij was dan naar het wereldkampioenschap gegaan.'


top  

De remise regel

Op het toernooi in Leningrad gold in 1990 een oude remiseregel die wij tegenwoordig niet meer kennen. De oude luidde:

10.8.
De partij is remise indien een aan zet zijnde speler remise opeist, daarbij aantonende dat beide spelers tenminste 50 opeenvolgende zetten hebben uitgevoerd zonder een stuk te hebben geslagen en zonder een pion te hebben verplaatst. (...).

10.9.
Het aantal van 50 zetten dat is genoemd in artikel 10.8 wordt tot 75 zetten verhoogd in de volgende stellingen:
a. koning, toren en loper tegen koning en toren
b. koning en twee paarden tegen koning en een pion
c. koning, dame en een pion een veld van promotie verwijderd tegen koning en dame
d. koning en dame tegen koning en twee paarden
e. koning en dame tegen koning en twee lopers
f. koning en twee lopers tegen koning en paard.


Tegenwoordig gelden artikel 9.3 en 9.4 die luiden:

'De partij is remise, als een aan zet zijnde speler terecht claimt dat
a. er met de door hem op het notatieformulier genoteerde en aan de arbiter meegedeelde zet de situatie is bereikt, dat er met de laatste 50 opeenvol-
gende zetten van beide spelers geen pion is verzet en niets is geslagen, of
b. er met de laatste 50 opeenvolgende zetten van beide spelers geen pion is verzet en niets is geslagen.'

Artikel 9.4: Als een speler een zet doet zonder remise te hebben geclaimd, dan verliest hij bij deze zet het recht om op grond van artikel 9.2 of 9.3 te claimen.


De telfout

In de partij van Mowsesian is het van belang goed op te tellen. Stel, dat wit op de 62e zet de laatste slagzet heeft gedaan. De eerste van de 75 of van de 50 opeenvolgende zetten van beide spelers is die van zwart op de 62e zet. De eerste zet van wit is die op de 63e zet. Dan hebben beide spelers elk één zet gedaan. Op de 63e zet van zwart moeten dus nog op grond van de oude FIDE-regels 74 zetten, of op grond van de huidige regels 49 zetten volgen. Dat wil zeggen respectievelijk op de 137e zet van zwart, of de 112e zet van zwart kan zwart remise claimen.

De tegenwoordige regel is (in het voorbeeld van Mowsesian):
62. wit doet slagzet. 62. ... vijftig zetten regel begint, 62 + 50 = 112e zet.
Op de 112e zet van zwart mag hij claimen. Echter, hij moet zijn zet eerst noteren, dan de tussenkomst van de scheidsrechter inroepen en dan remise claimen.


Opeisen

Eén van de voorwaarden voor de remise claim is dat degene moet eisen. Degene die bij de claim belang heeft is niet de speler zelf, maar diens tegenstander. Indien iemand niet claimt, gaat het spel verder.

In dit geval is het niet de tegenstander, maar de speler zelf die zich beroept op de remiseregel. En zich daardoor benadeelt. Hij weet niet dat de remise-
regel een 'opeis-regel' is. Daarom biedt wit in een gewonnen stelling remise aan. Dat had hij niet moeten doen. Hij had moeten wachten totdat zwart remise ging claimen.


top  

Mowsesian

Voor Mowsesian die na de 62e zet bereid was 75 zetten verder te spelen, heb ik respect. Jammer dat de partij zo is afgelopen. We weten niet hoe het verder is gegaan met Mowsesian. Wel duikt zijn naam op in het interview op chessbase. Lees verder  

Hans-Jochem Peters, de Duitse ambassadeur in Bosnië en Herzegowina, en een schaakliefhebber legt de minderjarige Mowsesian de volgende stelling voor (zwart aan zet):




Zwart begint en wint. Tot verbijstering van de ambassadeur heeft Mowsesian binnen enkele seconden het probleem opgelost.


Bekijk het antwoord  


© 2006  Pieter de Groot

top  

vorig artikel schaakrechtVORIGE | VOLGENDEvolgend artikel schaakrecht
WILT U REAGEREN?
Pieter de Groot stelt een inhoudelijk reactie op de schaakrechtartikelen zeer op prijs. Natuurlijk kunt u ook vragen stellen over de behandelde onderwerpen.

mailPieter de Groot