| PRIJSVRAAG BOTWINNIK RAPIDTOERNOOI 18-10-2008 |
|
Op 18 oktober 2008 wordt het 24e Botwinnik Rapid toernooi georganiseerd. Het is een landelijk toernooi. Een bijzondere prijs is er voor de deelnemer van een bij de HSB aangesloten club die als hoogste eindigt. Hij of zij mag zich noemen: HSB Rapidkampioen 2008. Toernooi-informatie  Voor dit toernooi is de volgende prijsvraag gemaakt. Merkwaardige gebeurtenissen tijdens een schaakwedstrijd Een tijd geleden is op Botwinnik in de Korolkov-zaal een wedstrijd gespeeld in de tweede klasse van de HSB-competitie. De bedenktijd is één uur en 45 minuten voor de hele partij per persoon per partij. Dus geen rapid, maar gewoon schaak. Op drie borden wordt nog geschaakt. Op bord zeven zijn beide spelers in tijdnood. De scheidsrechter noch een assistent-scheidsrechter noteert de partij. De scheidsrechter kijkt slechts belangstellend toe, net als twee om- standers. De stelling ziet er uit als in het onderstaande diagram.  Wit doet '1. Pf5' en zegt: 'Mat.' Zwart roept: 'Nee, 1. ... g6xf5.' Wit reageert geschokt: 'Dat kan niet. De pion op g6 pent de koning op h6. Het is mat.' Direct grijpt de scheidsrechter eigenmachtig in en zegt: 'Dit is stikmat.' De scheidsrechter hoort zwart verontwaardigd zeggen: 'Scheidsrechter, stikmat? Dat kan niet, want mijn koning staat op g7 en mijn dame staat op h6.' En warempel. De scheidsrechter ziet het nu ook.  Grootmeester Donner heeft eens geschreven over de invloed van een om- stander die aan een bepaalde, slechte zet denkt en de schaker die daarna die zet doet. 'Mogen omstanders denken?' vraagt Donner zich af, vergelijk De Koning, blz. 67 e.v. En ook Korchnoi had last van de gedachten van een hypnotiseur in de zaal. Nu maakt de scheidsrechter zelf mee dat de witspeler zijn gedachten heeft overgebracht op hem. Zij die zoiets nog nooit hebben ervaren, missen veel in het leven. Ondertussen is de groep omstanders gegroeid tot zes. De scheidsrechter zegt: 'Ik heb me vergist. Ik bied mijn verontschuldigingen aan. De koning staat niet op h6, maar op g7. Zwart heeft gelijk. Nu wit zijn paard heeft aangeraakt, dat stuk op f5 heeft geplaatst en het daarna heeft losgelaten, moet hij die zet doen. En zo gaat het spel verder', beslist hij. Maar een nieuw aangekomen omstander zegt: 'Scheidsrechter! u let niet op. Stap één, weet u wel? De witte koning staat schaak. Pf5 is een ongeoorloof- de zet!' De scheidsrechter en de omstanders kijken hem niet begrijpend aan. 'Kijk maar, de toren op e8 zet de koning schaak.'  Het is niet te geloven! De zwartspeler begint te lachen: 'Scheidsrechter, u zit te slapen. Het is duidelijk. Wit staat schaak, daarom is Pf5 een ongeoorloof- de zet. Ik claim twee minuten extra bedenktijd.' De omstanders praten door elkaar. Als ze van de schrik zijn bekomen, be- gint iedereen te lachen. De scheidsrechter: 'Het is de verantwoordelijkheid van de spelers zelf om stellingen te bestuderen. Net als een schaker kan ook een scheidsrechter zich vergissen. Al mijn eerdere beslissingen trek ik in. Met opnieuw mijn verontschuldigingen voor het ongemak. Wit mag niet Pf5 doen, omdat wit schaak staat. Wit moet zijn schaak eerst opheffen. Omdat hij een ongeoor- loofde zet heeft gedaan, ben ik dwingendrechtelijk verplicht zwart twee mi- nuten extra bedenktijd toe te kennen. En zo wordt het spel verder gespeeld,' beslist hij. Vervolgens zit de scheidsrechter te hannesen met de digitale klok. Als hij in de klokkenkeuringscommissie van de FIDE had gezeten had hij alle scheids- rechter onvriendelijke klokken afgekeurd. Het moet toch technisch mogelijk zijn op een eenvoudige manier twee minuten extra bedenktijd toe te ken- nen? 'Scheidsrechter! laat de kloktijden maar zitten. Het geeft toch niet. De partij is pat. Kijk maar,' roept een omstander. 'fxe8D of fxe8T, in beide gevallen is het pat.' Maar wit antwoordt: 'Nee, want ik doe 1. fxe8L dan moet zwart 1. ... Kg7-g8 doen en maak ik af met 2. Dc4-f7 mat. Als ik zo speel, is de partij geëindigd en ik heb gewonnen.' Over het voorzeggen ontstaat een groot tumult. De scheidsrechter zegt dat hij naar analogie van artikel 20, derde lid, van het KNSB-competitieregle- ment de competitieleider van de HSB zal vragen de voorzeggende omstan- der een behoorlijke straf te geven. De scheidsrechter weet ook wel dat dat niet kan, want de HSB heeft niets met het KNSB-competitiereglement te ma- ken. Maar het werkt wel, de omstanders hebben het gevoel dat recht wordt gedaan. Het effect is dat het stil wordt. De scheidsrechter heeft de orde en rust hersteld. Het doel heiligt de middelen. Het aantal omstanders bestaat nu uit vijftien. Nu roert zich een pas aangeko- men omstander. 'Scheidsrechter! dat is geen mat. De partij is niet geëindigd. U moet eigenmachtig ingrijpen. Het recht moet zijn loop hebben. Kijk maar, de koning staat op h6 en de dame op g7.'  Iedereen ziet het nu ook. Eerst is het stil. Dan beginnen sommigen te schreeuwen. Omdat twee andere partijen nog aan de gang zijn, moet de scheidsrechter eigenmachtig ingrijpen en de zaal tot stilte manen. De scheidsrechter roept hard door de zaal 'Stilte!' en nog eens 'Stilte! Er zijn nog twee partijen aan de gang!' Als het eindelijk stil is, geeft de scheidsrech- ter op grond van artikel 13.5 beide spelers twee minuten extra bedenktijd. Om hen zo goed en rustig bij te laten komen van de schrik. Iemand geeft beide spelers, de teamleider en ook de scheidsrechter elk een glas bier. In één teug leegt de scheidsrechter zijn glas. De afgelopen minuten lijkt hij wel uitgedroogd. De partij vervolgt als volgt: 1. f7xe8P Dg7-e5 2. Pe3-g4 mat. Een omstander laat zien dat het ook zo had gekund: 1. f7xe8P Dg7-d4 2. Pe3-f5 mat. Dit was de zwaarste wedstrijd die de scheidsrechter ooit in zijn leven heeft mee gemaakt. Hij gaat verslagen zitten. Een clubgenoot geeft hem weer een glas bier. Schaakscheidsrechter zijn is een moeilijk vak. Als het niet de re- gels zijn, zijn het wel de schaakstukken of de omstandigheden. Een scheids- rechter heeft een ondankbaar vak. Hij voelt zich eenzaam. Het is liefdewerk oud papier. Aan de bar van Botwinnik verklaart een deskundige dat de schaakpartij het slachtoffer is geworden van een illusionist. Hij verwijst naar een filmpje op youtube met de illusionist Derren Brown, die een schaaksimultaan speelt. Brown kan nauwelijks schaken, maar wint toch de simultaan. Bekijk het filmpje De deskundige verzekert dat onder de tegenstanders een illusionist aanwe- zig was. Hij roept alle Botwinnik spelers op hun partijen aan de hand van het notatieformulier grondig na te spelen. Na afloop dienen de zwartspeler, de twee andere schakers, de voorzeggen- de omstander en nog een andere schaker bezwaarschriften in. 1. Het bezwaar van de zwartspeler luidt: de scheidsrechter heeft de partij niet genoteerd. Er zijn vast wel meer stukken van zwart op verdachte wijze verplaatst. Zwart eist daarom het spelen van een nieuwe partij. 2. Twee andere spelers hebben kort nadat de scheidsrechter 'Stilte!' riep door de schrik een verkeerde zet gedaan. De bezwaren van de twee spelers zijn dat zij door het lawaai in de zaal een verkeerde zet hebben gedaan. De scheidsrechter kon in strijd met de FIDE-regels de orde en rust in de zaal niet handhaven. Daardoor werden zij gehinderd. Ook dat is in strijd met de FIDE-regels. Het is toe te rekenen aan de scheidsrechter dat zij verkeerde zetten hebben gedaan en hun partij hebben verloren. Ze eisen het spelen van een nieuwe partij. 3. De voorzeggende omstander tekent bezwaar aan. Hij stelt dat de scheids- rechter onbevoegd was hem te straffen. Bovendien heeft de scheidsrechter de anderen niet gestraft die ook hebben voorgezegd toen de scheidsrechter zich vergiste; discriminatie dus. Tot slot kon iedereen op dit niveau zien dat het pat zou worden. 4. Een andere speler heeft aan de bar in aanwezigheid van getuigen aan de hand van zijn notatieformulier de partij nagespeeld. Hij ontdekt dat het par- tijverloop niet klopt. De illusionist heeft ook in zijn partij toegeslagen. Hij eist het spelen van een nieuwe partij. Prijsvraag Wat zou u beslissen op de bezwaarschriften, en wat is een gerechtvaardigde straf voor een voorzeggende omstander? De prijzen Iedereen kan meedoen (senioren en jeugd). Of u scheidsrechter bent is niet belangrijk. Niet-scheidsrechters komen vaak met betere oplossingen. Voor drie inzenders zijn elk zeven consumptiebonnen beschikbaar die op het toernooi kunnen worden gebruikt voor koffie, thee, tosti, bier of wijn. Mail uw antwoorden voor 15 oktober 2008.  Frank MichielenDe jury bestaat uit:
sages daaruit worden gepubliceerd op de site van Botwinnik, indien de in- zender daarvoor zijn toestemming geeft. © 2008 Pieter de Groot |
 VORIGE | VOLGENDE |
|
WILT U REAGEREN? |
|
Pieter de Groot stelt een inhoudelijk reactie op de schaakrechtartikelen zeer op prijs. Natuurlijk kunt u ook vragen stellen over de behandelde onderwerpen.Pieter de Groot |
