| MAT EN DE 50-ZETTENREGEL |
|
In de volgende zaak rijst de vraag of de uitslag mat of remise is. In een stelling K, P, L tegen KA kan wit in ongeveer 35 zetten mat zetten, aldus Awerbach 'Wat iedere schaker van het eindspel moet weten', blz. 11. De partij is volgens de FIDE-regels remise, als een aan zet zijnde speler terecht claimt dat met de laatste 50 opeenvolgende zetten van beide spelers geen pion is verzet en niets is geslagen. Wit moet dus zorgvuldig spelen. Het is namelijk voor sommige spelers niet zo eenvoudig om de KA naar de rand van het bord te verdrijven, en daarna in een hoek met een hoekveld dat door de loper wordt bestreken om daar de matzet te geven. In het onderstaande voorbeeld heeft wit dat niet altijd gedaan. Daarom is het een race tegen de 50-zetten regel geworden.  1. ... Ka7 2. Kd7 Kb7 3. Kd8 Kb8 4. La6 Ka7 5. Lc8 Kb8 6. Pb4 Ka7. En nu schrikt wit want hij heeft berekend dat de matzet precies gebeurt op de vijftigste zet van beide spelers. Mat? Remise? Over deze kwestie buigt in Turijn aanstaande juni de Regel- en reglementen- commissie van de FIDE, een commissie onder voorzitterschap van Gijssen. De vraag luidt: Als gedurende negenennegentig zetten zwart en wit geen stuk hebben geslagen, geen pion hebben verplaatst, de honderdste zet de matzet zal zijn, gaat dan mat voor of de remise regel? Op grond van de regel van artikel 5.1. is de uitslag mat, maar op grond van de regel artikel 9.3 onder b is het remise, aldus Gijssen. TOELICHTING De FIDE-regels Artikel 5.1a luidt: 'De partij is gewonnen door de speler die de koning van zijn tegenstander heeft matgezet. Dit beëindigt de partij onmiddellijk, vooropgesteld dat de zet waarmee de matpositie werd bereikt, reglementair was.' Artikel 9.3 luidt: De partij is remise, als een aan zet zijnde speler terecht claimt dat a. met de door hem op het notatieformulier genoteerde en aan de arbiter meegedeelde zet de situatie is bereikt, dat er met de laatste 50 opeenvol- gende zetten van beide spelers geen pion is verzet en niets is geslagen, of b. met de laatste 50 opeenvolgende zetten van beide spelers geen pion is verzet en niets is geslagen. De vraag van Joseph Godino Joseph Godino uit Amerika gelooft dat het mogelijk is dat een matstelling remise wordt verklaard. De vijftig zetten remiseregel is namelijk zo gefor- muleerd dat de honderdste achtereenvolgende zet zonder dat een stuk is geslagen leidt tot remise. De laatste zet kan leiden tot mat, maar de FIDE-regels zijn zo geschreven dat de uitslag remise moet zijn. De opvatting van Gijssen Gijssen, februari 2006, 'Writing moves in Advance' vindt het een bijzonder goede vraag. Hij geeft aan dat artikel 9.3 op gespannen voet staat met artikel 5.1a. Ook wijst Gijssen op artikel A6 van de bijlagen bij de FIDE-regels waarvan bijlage A gaat over afgebroken partijen. Dat artikel luidt: 'Als vóór de hervatting remise is overeengekomen of een van de spelers de arbiter heeft laten weten dat hij opgeeft, dan is de partij beëindigd.' Indien een zet afgegeven in een verzegelde envelop de matzet is, is de uitslag remise. Hoewel afgebroken partijen niet langer meer deel uitmaken van een schaaktoernooi, is dit artikel nog steeds geldig, aldus Gijssen. Dit geval is te vergelijken met het matzetten van de koning in een afgebro- ken partij. Vervolgens attendeert Gijssen op het Voorwoord van de FIDE-regels: 'De Regels voor het Schaakspel kunnen niet alle mogelijke situaties, die tijdens een partij voorkomen, dekken. Evenmin kunnen ze alle administra- tieve kwesties regelen. In situaties die niet nauwkeurig door een artikel van de Regels worden geregeld moet het mogelijk zijn om tot een juiste beslis- sing te komen door analoge situaties in overweging te nemen, die wel in de Regels voor het Schaakspel zijn behandeld.' Tot slot verwijst Gijssen naar artikel 9.1c, dat luidt: 'Een remiseclaim overeenkomstig de artikelen 9.2, 9.3 of 10.2 wordt als een remiseaanbod beschouwd.' Indien het volgens Gijssen verdedigbaar is dat de voorgenomen zet van de vijftig zetten regel leidt tot mat, is het mat. Maar hij meent dat de argumen-ten om de partij remise te verklaren sterker zijn. Daarom moet de partij remise worden verklaard. Gijssen wacht de reactie van de lezers af. Het Australische arbitersforum Op het Australische arbitersforum is over het antwoord van Gijssen gedis- cussieerd. Lees verder  Enkele reacties: "Zodra de matzet op het bord verschijnt, is het spel onmiddellijk beëindigd, aldus artikel 5.1a. Dan komt een speler niet meer toe aan het indienen van een claim." "Een ander vraagt zich af wat er gebeurt als de speler de honderdste zet noteert en dan remise claimt zonder de zet uit te voeren. Als hij de zet uitvoert is het mat, en kan de tegenstander geen remise claimen." "Een ander attendeert erop dat noteren voordat een zet is uitgevoerd niet mag." "De vergelijking die Gijssen maakt met artikel A6 van de bijlage bij de FIDE-regels gaat niet op." "Er wordt op gewezen dat remise moet worden geclaimd. Het gaat niet automatisch. Als de speler zojuist is matgezet, kan hij niet meer claimen." "De vraag rijst wat er moet gebeuren als de matzet op het bord staat, maar beide spelers hebben niet door dat het mat is. Dat gebeurt bijvoorbeeld wel eens bij vliegende tijdnood. Als de scheidsrechter het wel ziet, wat moet hij dan doen? Is mat echt mat, als de spelers noch de scheidsrechter dat zien?" "Wat gebeurt er als later blijkt dat het mat was? Zo gaat een jeugdleider in Australië altijd verifiëren of een matzet wel correct is. Jeugdspelers denken namelijk soms dat een partij mat is." "Misschien zou de matzet hoger in hi}rarchie moeten zijn dan andere zetten. Vergelijk soortgelijke gevallen in de logica en wiskunde." De Regel- en reglementencommissie In zijn column van maart 2006, 'Recording moves, mobiles, and article 10.2,' schrijft Gijssen dat hij veel reacties heeft gekregen van lezers. Gijssen zal de vraag voorleggen aan de Regel- en reglementencommissie van de FIDE die aanstaande juni in Turijn bijeenkomt. VRAAG Welk advies kunt u geven aan de vertegenwoordiger van de KNSB voor de Nederlandse inbreng in de commissie-Gijssen? Geef uw mening Uw reacties - indien u dat aangeeft geanonimiseerd - worden zoveel mo- gelijk verwerkt in een artikel dat in mei op deze pagina wordt geplaatst. Neem de uitdaging aan! Stuur uw oplossing vóór 30-04-2006 aan de auteur.  Pieter de GrootReacties op deze schaakrechtsvragen kunt u ook plaatsen op het forum van de HSB. HSB forum Dien een vraag in Heeft u een scheidsrechterlijke kwestie die u wilt zien als schaakrechtsvraag van de maand, mail deze naar Pieter de Groot. Pieter de Groot© 2006 Pieter de Groot |
 VORIGE | VOLGENDE |
| ANTWOORD |
|
Hier komt medio mei 2006 het artikel van Pieter de Groot, waarin uw reacties zijn ver- werkt. |
|
WILT U REAGEREN? |
|
Pieter de Groot stelt een inhoudelijk reactie op de schaakrechtsvraag zeer op prijs. Neem de uitdaging aan. Let op! Iedereen kan meedoen.Pieter de Groot |
 |
